The role of Garmian villages in the liberation movement of South Kurdistan (1961-1991)
Omerbal village for instance
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(12).No(2).Pape21الكلمات المفتاحية:
Village, Genocide, Peshmarga, Revulation, Omarble.الملخص
This research focuses on the role of Omerbal village in the liberation movement in South Kurdistan between 1961-1991.
This village is surrounded by hills, valleys, plains, trees, gardens and gardens, due to its geographical location and nature, has been a good refuge for the establishment of bases and headquarters of the Peshmerga forces.
Because of the national feelings of the villagers, many of them became Peshmergas and played a significant role in the liberation movement in Kurdistan.
Since the beginning of the September Revolution until 1991, the village has been attacked several times by the Iraqi government, especially in 1963, a fierce attack by the National Guard (Al-Hurs). As a result, two civilians were killed. Thus, the Iraqi government army continued to attack the village in subsequent years, especially during the 1980s, several important battles and stories in this village The villagers have made a heroic defense against the oppression of the Iraqi government army.
However, during the third Anfal campaign in Garmian, due to the decisions and policies of the Iraqi government towards the destruction and collapse of Kurdistan villages and the silence of the international community,
This village as one of the villages of Garmian, a large part of the population was affected by the process, which numbered (263) people were disappeared and the village was flattened and life and prosperity ended until it was established 1991 Spring Uprising.
المراجع
مدیریە أمن أربیل، برقیە سریە فوریە، كافە مدیریات امن الاقسام والشعب السیاسیە،20/2/1988.
القیادە العامە للقوات المسلحە، قیادە الفیلق الأول، 23/4/1988
مدیریە استخبارات المنطقە الشرقیە،سریە فوریە، 22/5/1987
مركز استخبارات كلار، سریە و فوریە،14/1/1990
BRITISH EMBASSY, 10114/28/63, BAGHDAD, 26February,1963
ئۆمه‌ربلی، پەرژین جعفر حاجی روستم (2023)، ڕۆڵی ئافره‌ت له بزوتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی له باشوری كوردستاندا، چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی دانشفه‌ر.
بارزانی، مسعود(2020)، بارزانی و بروتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی سێیه‌م، به‌شی یه‌كه‌م، 1961-1975، شۆڕشی ئه‌یلول.
بارزانی، مسعود(2020)، بارزانی و بروتنه‌وه‌ی ڕزگاریخوازی كورد، به‌رگی سێیه‌م، به‌شی دوه‌م، 1961-1975، شۆڕشی ئه‌یلول.
بارام، حه‌سه‌ن (2007)، به‌شێك له ئه‌نفالی گه‌رمیان، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژ، كه‌ركوك.
دزه‌یی، یوسف (2001)، ئه‌نفال، كاره‌سات، ئه‌نجام و ڕه‌هه‌نده‌كانی، چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر
كانیه‌لنجی، خۆشه‌وی عه‌لی (2023)، بیره‌وه‌رییه‌كانی عه‌زیز قازی سورچی، چاپخانه‌ی دانشفه‌ڕ، هه‌ولێر.
عه‌بده،زه‌مان، (2011)، مه‌رگه‌ساتی ئه‌نفال، به‌رگی یه‌كه‌م، چاپی دوه‌م، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی مناره.
قوربانی، عارف، (2014)، شایه‌تحاڵه‌كانی ئه‌نفال، به‌رگی سێیه‌م، چاپی دوه‌م، سلێمانی، چاپخانه‌ی شڤان.
مه‌لاشاخی، ئه‌بو به‌كر محه‌مه‌د حاجی، (2020)، پارتیزانه‌كانی دوای ئه‌نفال، چاپی یه‌كه‌م، به‌رگی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی چوارچر.
مه‌لا شاخی، ئه‌بو به‌كر محه‌مه‌د حاجی، (2007)، ئه‌نفالی خاڵخاڵان(ئه‌نفالی چوار)، كه‌ركوك، چاپخانه‌ی كارۆخ.
محه‌مه‌د، عومه‌ر، (2013)، په‌لاماره سه‌ربازییه‌كانی ئه‌نفال له هه‌شت قۆناغدا، چاپی یه‌كه‌م، سلێمانی، چابخانه‌ی كه‌مال.
هیومان رایتس وۆچ، میدڵ ئیست وۆچ (2012)، جینۆساید لە عێراقدا.. پەلاماری ئەنفال بۆ سەر كورد، وه‌رگێڕانی: محەمەد حەمەساڵح تۆفیق، چاپی سێیه‌م، سلێمانی، چاپخانە كەمال.
گوڵاڵه‌ی گه‌رمیان، (2015)، گوندی زینانه‌ی داوده، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ئازادی.
العزاوي، عباس، (1956)، عشائر العراق، مطبعە المعارف، بغداد
الخفاجي، فائز،(2015) الحرس القومي و دوره الدموي في العراق، بغداد، دار سطور لنشر و التوزیع
نوری،(1991) بهاءالدین، في تقییم سیاسە الحزب الشیوعي العراقي في سني ١٩٥٨- ١٩٩١، مأزق الحركە الشیوعیە في العراق، ط(4)
عه‌وڵڵا، كۆسره‌ت ئه‌كره‌م،(2023)، كۆیه له شاڵاوی ئه‌نفالی چواردا، توێژینه‌وه‌یه‌كی مێژویی- زاره‌كیه- نامه‌یه‌كی بڵاونه‌كراوه‌یه پێشكه‌شی به‌شی مێژو- فاكه‌ڵتی په‌روه‌رده- زانكۆی كۆیه كراوه، وه‌ك به‌شێك له پێداویستییه‌كانی بڕوانامه‌ی ماسته‌ر.
كه‌ریم، ئاكۆ ئه‌حمه‌د(2015)، ئه‌نفالی گه‌رمیان لێكۆڵینه‌وه‌یه‌ك له جوگرافیای سیاسی، نامه‌یه‌كی بڵاونه‌كراوه‌یه، پێشكه‌شی ئه‌نجومه‌نی سكوڵی زانسته مرۆڤایه‌تیه‌كانی زانكۆی سلێمانی كراوه، وه‌ك به‌شێك له پێداویستییه‌كانی بڕوانامه‌ی ماسته‌ر.
ئینسكلۆپیدیای یه‌كێتیی نیشتیمانی كوردستان، فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد، سه‌رپه‌رشتیاری گشتی و سه‌رۆكی ده‌سته‌ی كارا، (2021)، به‌رگی یه‌كه‌م، چاپی چواره‌م، سلێمانی، ده‌زگای چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی سه‌روه‌ری.
ئینسكلۆپیدیای یه‌كێتیی نیشتیمانی كوردستان، فه‌رید ئه‌سه‌سه‌رد، سه‌رپه‌رشتیاری گشتی و سه‌رۆكی ده‌سته‌ی كارا، (2021)، به‌رگی دوه‌م، چاپی چواره‌م، سلێمانی، ده‌زگای چاپ و بڵاوكردنه‌وه‌ی سه‌روه‌ری.
خه‌بات، "ڕۆژنامه" ژماره (6308) (11/4/2022)
خه‌بات، "ڕۆژنامه" ژماره، (6721) (14/4/2024)
خبات "جریدە" (30/1/1961)، عدد (418).
what is happening in Iraq? Daily worker”News Paper”Nember, EQ 1015/83(C)13 february1963
Iraq's Second Chance ,Daily worker”News Paper” Nember, EQ 101583(e), 16 February 1963
ئه‌نفالستان، گۆڤارێكی ئه‌كادیمی یه تایبه‌ت به ئه‌نفال و جینۆساید، ژماره(8)،19ـی1ـی2011.
ساڵح، ئاری جه‌لال(2004)، ئه‌نفال هه‌وڵێك بۆ جینۆسایدكردنی كورد، گۆڤاری كه‌ركوك، گۆڤارێكی روناكبیری وه‌رزییه، كۆمه‌ڵه‌ی روناكبیری و كۆمه‌ڵایه‌تی پارێزگای كه‌ركوك ده‌ریده‌كات، ژماره(4)، ساڵی پێنجه‌م.
ضحایا الانفال یتكلمون، مجلە النفیر، العدد 9، ازار 1992.
قسم الاعلام في المكتب السیاسي للخزب الدیمقراطي الكردستاني، 1989، من جرائم القتل العام في كوردستان عام 1988، مطبعە خبات.
حاجی جعفر حاجی روستم، كفری، 12ـی كانونی یەكەم2022.
حاجی سه‌عید محه‌مه‌د، ئۆمه‌ربل،1ـی ئاداری 2021.
سۆیبه محه‌مه‌د عه‌زیز، كفری، 2ـی شوباتی2022.
جه‌یران نوری ده‌روێش، كفری، 6ـى شوباتى 2022.
حەسەن عەلی فەرەج، كفری، 22ـی شوباتی 2022.
ته‌حسین محه‌مه‌د ئه‌مین خسرۆ،گوندی ئۆمه‌ربل، 15ـی ئه‌یلولی2024.
خاوه‌ر قادر ڕه‌سوڵ، گوندی ئۆمه‌ربل، 4ـی نیسانی2023.
سه‌مه‌د ئۆمه‌ربلی، كفری، 1ـی ئایاری 2024.
حاته‌م حاجی ڕۆسته‌م، هه‌ولێر، 15ـی حوزه‌یرانی 2024.
عومه‌ر نوری ده‌روێش، ئۆمه‌ربل، 10ـی تشرینی یه‌كه‌می 2024.
بورهان حاجی سه‌عید، ئۆمه‌ربل، 13ـی تشرینی دوه‌می2024.
نه‌عیمه حه‌مه‌ئه‌مین ئه‌حمه‌د، ئۆمه‌ربل، 15ـی ئابی 2024.
ئه‌كبه‌ر حاجی رۆسته‌م، گوندی ئۆمه‌ربل، لای نوسه‌ر پارێزراوه
التنزيلات
منشور
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2025 Journal of University of Raparin
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
