Commercial activity in Erbil city 1991-2003

Authors

  • Hogir Hassan Pirdawood History Department, College of Arts, University of Salahaddin, Erbil, Kurdistan Region, Iraq.
  • Ismail Mohammad Hassaf History Department, College of Arts, University of Salahaddin, Erbil, Kurdistan Region, Iraq.

DOI:

https://doi.org/10.26750/Vol(12).No(2).Paper3

Keywords:

Erbil City, Bazar, Commercial Relation, Price, Economic Blockades.

Abstract

This study attempts to investigate the livestock in the Erbil governorate between 1991 and 2003. Some factors have an impact on livestock. The studies examine the data and information which collected by the government to show the circumstances of livestock. There are many factors impacting on the circumstances of livestock, Including pasture, workforce, political causes, economic blockade, civil war, and the oil for food program.

Following the 1991 uprising, the majority of poultry farms closed, but by providing what they needed after the oil for food program, they restarted production, causing meat prices to fall. A number of new projects, such as dairy cattle, fish farming, and beekeeping, were also established, leading to a gradual increase in the number of animals during the research.

References

به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی به‌یته‌ره‌ و سامانی ئاژه‌ڵ، بابه‌ت: فه‌رمانی كارگێری، ژ (7/1/1356)، له‌ 22/7/1998.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2000، چالاكییه‌كانی به‌یته‌ره‌و سامانی ئاژه‌ل، دابه‌شكردنی مریشكی هێڵكه‌كه‌رو ئالیك، خشته‌ی ژ (2-F).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی، 2000، چالاكییه‌كانی پاراستنی ڕوه‌ك، دابه‌شكردنی پیداویستیه‌كانی هه‌نگ، خشته‌ی ژ (1-D).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2000، چالاكییه‌كانی به‌یته‌ره‌و سامانی ئاژه‌ڵ، خشته‌ی ژ(2-D).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2000، پلاندانان، چالاكییه‌كانی به‌یته‌ره‌و سامانی ئاژه‌ڵی، پێداویستیه‌كانی دابه‌شكراو به‌سه‌ر پڕۆژه‌كانی ماسی، خشته‌ی ژ(2-E).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2000، ڕاپۆرتی چالاكییه‌كان.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2001، ئاڵیكی خه‌ستی دابه‌شكراو به‌سه‌ر ئاژه‌ڵه‌ كاوێژكه‌ره‌كان.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2001، زانیاریه‌كانی سامانی ئاژه‌ڵ و به‌یته‌ره‌ به‌گشتی.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2001، پڕۆژه‌ی نه‌ورۆز، به‌شی به‌خێوكردنی مه‌ڕ، خشته‌ی ژ(22).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2002، پلاندانان، زانیاری ئاماری ده‌رباره‌ی سامانی ئاژه‌ڵ، خشته‌ی ژ(13).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی، 2002، پلاندانان، پێداویستی دابه‌شكراو به‌سه‌ر پڕۆژه‌كانی په‌له‌وه‌ر و پرۆژه‌كانی ماسی، خشته‌كانی ژ(15و 16).

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی ساڵانه‌ی 2002، پلاندانان، پێداویستیه‌ دابه‌شكراوه‌كان به‌سه‌ر پڕۆژه‌كانی ماسی، خشته‌ی ژ(19)

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاپۆرتی سالانه‌ی 2003، زانیاری ئاماری ده‌رباره‌ی پڕۆژه‌كانی سامانی ئاژه‌ڵ، خشته‌ی ژ (19).

له‌ سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران بۆ وه‌زاره‌تی ناوخۆ/نوسینگه‌ی تایبه‌ت، بابه‌ت: زانیاری، ژ(285)، له‌ 24/6/1993.

له‌ سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران بۆ وه‌زاره‌تی ناوخۆ/نوسینگه‌ی تایبه‌ت، بابه‌ت: زانیاری، ژ(285)، له‌ 24/6/1993.

له‌ پارێزگای هه‌ولێر بۆ گشت بازگه‌كانی هه‌رێمی كوردستان، بابه‌ت: مه‌ڕوماڵات، ژ(941)، له‌ 16/2/1993

له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی به‌یته‌ره‌ و سامانی ئاژه‌ڵ بۆ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی نه‌وت و كانزاكان/ ب-كاروباری نه‌وت، بابه‌ت: داواكاری، ژ (2/9041)، له‌ 11/4/2001.

مۆڵه‌تی پڕۆژه‌ی كانی كه‌وی بۆ به‌خێوكردنی گۆڵك، ژماره‌ی مۆڵه‌ت (1)، 1999.

ئه‌نجومه‌نی نیشتمانی كوردستان، پڕۆتۆكۆڵی ژ(13) له‌ 19/5/1999، به‌رگی (21)، چاپی یه‌كه‌م، (هه‌ولێر، 1999)

وه‌زاره‌تی بازرگانی، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی بازرگانی، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی بازرگانی كه‌ڵ و په‌ڵی خۆراك/هه‌ولێر، سه‌رژمێری دانیشتوانی پایته‌ختی هه‌رێمی كوردستان له‌ ساڵی 1997تا 2005، هۆبه‌ی داتا، (داتای بڵاونه‌كراوه)‌.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵی هه‌ولێر، هۆبه‌ی مه‌ڕو ماڵات، پڕۆژه‌كانی قه‌له‌وكردنی گۆلك)داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

-وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵ و ڤێترنه‌ری، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سامانی ئاژه‌ڵ، پلاندانان، سه‌ر ژمێری ئاژه‌ڵ پارێزگای هه‌ولێر و قه‌زا و ناحیه‌كانی 2001)داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵی هه‌ولێر، هۆبه‌ی مه‌ڕو ماڵات، پڕۆژه‌كانی قه‌له‌وكردنی گۆڵك 1999-2004 )داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵی هه‌ولێر، هۆبه‌ی مه‌ڕو ماڵات، پڕۆژه‌كانی مانگای شیر)داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

-به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سامانی ئاژه‌ڵی هه‌ولێر، پڕۆژه‌كانی په‌له‌وه‌ری گۆشت 1990-2003، هۆبه‌ی په‌له‌وه‌ر)داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵی هه‌ولێر، هۆبه‌ی په‌له‌وه‌ر، پڕۆژه‌كانی ماسی )داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵ و ڤێترنه‌ری، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سامانی ئاژه‌ڵ، پلاندانان، ئامار‌ی ئاژه‌ڵی له‌ پارێزگای هه‌ولێر)داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵ و ڤێترنه‌ری، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی سامانی ئاژه‌ڵ، پلاندانان، ئاماره‌ی ئاژه‌ڵی له‌ هه‌ردو پارێزگای هه‌ولێرو دهۆك،2000)داتای بڵاونه‌كراوه(‌.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی خزمه‌تگوزاریه‌ كشتوكاڵیه‌كان، ڕۆژمێری كشتوكاڵ، چاپخانه‌ی زانكۆی سه‌لاحه‌دین، هه‌ولێر، 2000.

حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، پرۆفایلی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئامار و په‌ره‌پێدانی مرۆیی، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و سه‌رچاوه‌كانی ئاو، هه‌ولێر، 2017.

هه‌رێمی كوردستان-عێراق، سه‌رۆكایه‌تی ئه‌نجومه‌نی وه‌زیران، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی پلاندانان و به‌دواداچونه‌وه‌، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ئامار، پڕۆفایلێ وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ، هه‌ولێر، 2007.

وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، ڕاگه‌یاندنی وه‌زاره‌ت، كۆنفرانسه‌كانی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ 2007، هه‌ولێر، چاپخانه‌ی وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ، 2008،

وه‌قایعی كوردستان، ژماره‌(33)، 18/7/2002، ڕێنمایی ژماره‌(1) ی ساڵی 2002 ده‌رباره‌ی به‌ كرێ دانی پاوان له‌ هه‌رێمی كوردستان.

ئێواره‌ گولان: ژ 88 (8/3/1998).

برایه‌تی:، ژ 1671 (17/6/1993، ژ1676(24/6/1993)، ژ1785 (1/3/1993)، ژ1867 (7/2/1994)، ژ2009(4/8/1994، ژ2013 (8/8/1994)، ژ2017 (13/8/1994)، ژ 2413(9/9/1997)، ژ2375(20/7/1997).

كوردستانی نوێ، ژ4(29/كانونی یه‌كه‌م/ 1992).

كشتوكاڵ: ژ (1)(كانونی یه‌كه‌می1997)، ژ (2)، (ئاداری 1998)، ژ (4)(1998)، ژ(9)، (2001)، ژ(10)(2001)، ژ(11) (2002)، ژ(23) (ئابی 2006).

-عثمان، بورهان حاتم (2019). بارودۆخی ئابوری هه‌ولێر له‌ نێوان ساڵانی 1958-1975، هه‌ولێر، تێزی دكتۆرا، بڵاونه‌كراوه‌، زانكۆی سه‌لاحه‌ددین-هه‌ولێر، كۆلێژی ئاداب، به‌شی مێژو.

احمد، محسین ابراهیم (1994). واقع القطاع الزراعی فی اقلیم كردستان العراق و سبل تنمیته‌ خلال المدة (1974-1993)، اربیل، رساله‌ ماجستیر، غیر منشوره‌، جامعه‌ صڵاح الدین-اربیل، كلیة الادارة الاقتصاد، قسم الاقتصاد.

محمد، بختیار صابر(2002) الاحتیاجات المائیه‌ للاغراض الزراعیه‌ وقیاس العوامل المؤثره‌ فیها فی محافڤه‌ اربیل للمده‌(1985-2001)، اربیل: رساله‌ ماجستیر، غیر منشوره‌، جامعه‌ صڵاح الدین-اربیل، كلیة الادارة الاقتصاد، قسم الاقتصاد.

كریم، بفرین صابر(2006) الاپار الاقتصادیه‌ لاعاده‌ اعمار القری المدمره‌ فی محافضه‌ اربیل للمده‌ 1980-2005، اربیل: رساله‌ ماجستیر، غیر منشوره‌، جامعه‌ صلاح الدین-اربیل، كلیة الادارة الاقتصاد، قسم الاقتصاد.

ا‌بوبكر، صدرالدین نورالدین(2001). هه‌نگ به‌ خێوكردن، چاپی یه‌كه‌م، دهۆك: چاپخانه‌ی زانا.

بۆتانی، نوره‌دین ئه‌نوه‌ر (2007). پاوان له‌ هه‌رێمی كوردستاندا، هه‌ولێر.

غه‌فور، عه‌بدوللا (2012). جوگرافیای باشوری كوردستان، چاپی دوه‌م، هه‌ولێر: ده‌زگای توێژینه‌وه‌و كردنه‌وه‌ی موكریان.

( ) بشای، فهمی (2003). نحو التنمیه‌ الزراعیه‌ المستدامه‌ فی العراق، روما.

( ) الصائغ و مصطفی، مزاحم ایوب و عبدالرحیم عمر (2003). المدخل الی تربیه‌ النحل، الطبعه‌ الاولی، مطبعه‌ الزراعه‌، اربیل.

ئازاد (2001) به‌ڕێوه‌به‌ری گشتی سامانی ئاژه‌ڵ و به‌یته‌ره‌ بۆ گۆڤاره‌كه‌مان ده‌دوێ، كشتوكاڵ (گۆڤار)، هه‌ولێر، ژ(11).

ئازاد (2001). دیدارێك له‌گه‌ڵ به‌رپرسی بنكه‌ی چاكردنی ده‌ستكرد له‌ هه‌ولێر، كشتوكاڵ (گۆڤار)، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، هه‌ولێر، ژ(9).

ئه‌بوبه‌كر، سه‌دره‌دین نوره‌دین (2001).دوژمن و نه‌خۆشییه‌كانی هه‌نگ، كشتوكاڵ (گۆڤار)، وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری، هه‌ولێر، ژ(9).

به‌رزنجی و عه‌بدولخالیق، د. عزه‌دین و سالار(2001). چۆنیه‌تی په‌روه‌رده‌كردنی به‌رخ له‌ كوردستانی عیراقدا، كشتوكاڵ (گۆڤار)، هه‌ولێر، ژ(9).

عوبید، ئازاد (كانونی یه‌كه‌م 1997). پڕۆژه‌ی په‌روه‌رده‌ی مانگا، كشتوكاڵ (گۆڤار)، ژ (1)،

خدر، خورشید (2002). مه‌ڕدارای له‌ كوردستان، كشتوكاڵ (گۆڤار)، ژ(14).

خدر، خورشید (2007). بزن.. مانگای هه‌ژاران، كشتوكاڵ (گۆڤار)، هه‌ولێر، ژ(30).

-زاگرۆس(نیسانی 1998)، به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی به‌یته‌ره‌و سامانی ئاژه‌ڵی هه‌ولێر-له‌مه‌ودوا پڕۆژه‌ په‌له‌وه‌ریه‌كان ده‌بوژێنینه‌وه‌، ئیواره‌ گولان(گۆڤار)، ژ(115).

صالح، ابراهیم مصطفی (كانونی یه‌كه‌می 1998). انتاج الدواجن فی كوردستان فی القرار 986، كشتوكاڵ (گۆڤار)، هه‌ولێر، ژ (5).

دیدار له‌گه‌ڵ: ابراهیم، ئازاد صابر، له‌دایكبوی هه‌ولێر 1965، پزیشكی ئاژه‌ڵی، له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی گشتی سامانی ئاژه‌ڵ و ڤیته‌رنه‌ری ناوبراو له‌ ساڵانی نه‌وه‌ده‌كان وه‌ك پزیشكی ئاژه‌ڵی كاری كردوه‌ له‌ پارێزگای هه‌ولێر، له‌ 12/10/2021.

دیدار له‌گه‌ڵ : محمد، سمیر سلیم شیخ، له‌ دایكبوی 1963 هه‌ولێر، فه‌رمانبه‌ر له‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ڤێتر‌نه‌ری هه‌ولێر، ناوبراو له‌ ساڵانی نه‌وه‌ده‌كان له‌گه‌ڵ ئه‌و تیمانه‌ كاری كردوه‌ كه‌ به‌ هاوكاری ڕێكخراوه‌ نێوده‌وله‌تیه‌كان خزمه‌تگوزاری پزیشكی وه‌ك كوتانی ئاژه‌ڵیان گرتبوه‌ ئه‌ستۆ له‌ ناوچه‌كانی پارێزگای هه‌ولێر، له‌ 15/11/2021

دیدار له‌گه‌ڵ :

په‌یوه‌ندی ته‌له‌فۆنی له‌گه‌ڵ عزیز، عزیز سێوك، له‌دایكبوی هه‌ریر 1955، ناوبراو له‌ ساڵانی هه‌شتاكانه‌وه‌ تاوكو ئێستا خاوه‌نی پڕۆژه‌ی په‌له‌وه‌رییه‌‌ له‌ ناوچه‌ی هه‌ریری پارێزگای هه‌ولێر، له‌ 13/7/2023.

په‌یوه‌ندی ته‌له‌فۆنی له‌گه‌ڵ شێروانی، عارف، له‌دایكبوی 1968، بارزان، ناوبراو ماوه‌یه‌كی زۆره‌ هه‌نگه‌وانه‌ پیشتریش له‌گه‌ڵ ڕێكخراوی فاو كاری كردوه‌، له‌ 18/10/2022.

په‌یوه‌ندی ته‌له‌فۆنی له‌گه‌ڵ خۆشناو، سلێمان اسعد، له‌دایكبوی هه‌ولێر 1963، به‌ڕێوه‌به‌ری به‌شی سامانی ئاژه‌ڵی پیرمام، ناوبراوده‌رچوی كۆلێژی كشتوكاڵی زانكۆی به‌غدایه‌ له‌ 1990، له‌ سالانی نه‌وه‌ده‌كان له‌ وه‌زاره‌تی كشتوكاڵ و ئاودێری فه‌رمانبه‌ر بوه‌، له‌ 12/7/2023.

Published

2025-04-29

Issue

Section

Humanities & Social Sciences

How to Cite

Commercial activity in Erbil city 1991-2003. (2025). Journal of University of Raparin, 12(2), 41-56. https://doi.org/10.26750/Vol(12).No(2).Paper3