Kurdish Media’s Role in Covering the 2017 Referendum in Kurdistan Region: Rudaw, Kurdistan 24, and NRT as an Example

Zahra  Ihsan Ramazan; Omran  Omar Ali

doi:10.26750/5wsemm24

المؤلفون

Zahra Ihsan Ramazan Department of International Relations and Diplomacy, College of Political Science, University of Duhok, Duhok, Kurdistan Region of Iraq
Omran Omar Ali Department of Political System and Public Policy, College of Political Science, University of Duhok, Duhok, Kurdistan Region of Iraq

DOI:

https://doi.org/10.26750/5wsemm24

الكلمات المفتاحية:

Referendum, Kurdish media, unity, Rudaw, Kurdistan 24, NRT.

الملخص

In this research, we have evaluated the role of Kurdish media in covering the 2017 referendum campaign in the Kurdistan region, and to what extent the Kurdish media were united during the Kurdistan referendum period. Since the Kurdish referendum held a diverse number of messages, the media played a vital role in disseminating and delivering these messages to neighboring countries and other political parties in the state, and also internationally. We conducted this research to investigate and determine whether the media could have played a positive or negative role in the referendum case, what kind of effect they had, and also to define a united role in some of the major Kurdish media channels. Therefore, we have chosen three Kurdish media to cover in this research: Rudaw, Kurdistan 24, and NRT. Because of Rudaw, Kurdistan 24, and NRT’s high viewership, popularity, and influence among the Kurds all over the world, also for NRT having and delivering a notably different message than the others during the period of the Kurdish referendum, we have made a comparison between these three media channels. As a result, it shows that these three media failed to present a united role in the Kurdish referendum case. Displaying a fragile role, and due to the lack of unity in their message, they were unable to be effective.

المراجع

ئێن ئارتی، (٢٠١٧)، کورتەی هەواڵ، نەخێر لە ئستادا، https://www.facebook.com/share/v/1Gy23kV5oT/ ٨ تەباخ ، بکارئینان(2025-01-28)

ئێن ئارتی، ( ٢٠١٧)، چیا حسێن رێڤەبەرێ گشتی یێ ئێن ئار تی، مێهڤان کامەران عەلی، ڕاستەوخۆ.، پانۆرامای هەواڵەکان ، سلێمانی،٥ تیرمەهێ، بکارئینان (2025-01-28).

ئێن ئارتی، ( ٢٠١٧)، بێژەر دیاری ئەنوەر،مێڤان (دلاوەر ئاژگەری)، گەشتا نوچەییان، نوێنەری حکومەتی هەرێم لە یەکێتی ئەوروپا: سەربەخۆی کوردستان واتە دابەشکردنی عێراق، https://www.facebook.com/share/v/166cYVqge7/ ٢٧ نیسان، بکارئینان (2025-01-25.

ئین ئارتی، (٢٠١٧)، خاوەن قەرەداخی، استەوخۆ.، پانۆرامای هەواڵەکان کۆمسیۆنى هەڵبژاردنەکان ڕایگەیاند، پرۆسەى ڕیفراندۆم بە سەرکەوتوی ئەنجام دراوە و کەمتر لە ٧٢ کاتژمێرى دیکە، سلیمانی، پانورامای هەوالەکان، ٢٥ ئەیلۆل، https://www.facebook.com/watch/?v=1645814652131263 (2025-01-31) .

ئێن ئارتی، (٢٠١٧)، مێهڤان : هوشیار عومەر، پێشکێشکار(چیا حسێن رێڤەبەرێ گشتی یێ ئێن ئار تی ، بەرنامێ پانوراما، هۆشیار عومەر: ئەنجامدانی ڕێفراندۆم لە قومار خەتەرترە، https://www.facebook.com/watch/?v=1633587176687344 , ١٦ ئەیلۆل، بکارئینان(2025-01-27).

ئێن ئارتی، ( ٢٠١٨)، پەیامنێر ئاسو ئەحمەد ، بزانن ئەو هاوڵاتییەی کەرکوک چۆن باسی ١٦ی ئۆکتۆبەر و پارتی و یەکێتی دەکات، https://www.facebook.com/watch/?v=2143086399344116 ١٦ چریا ئێکێ، بکارئینان (2025-02-04) .

ئێن ئارتی، ( ٢٠١٧)، ئین ئار تی ، شاوار عەبدولواحد، شازدەی ئوکتوبەرێ، بەلگە ناما شازدەی ئوکتوبەرێ، https://youtu.be/6t_99GSwKQ4?si=H6PcxbaYJtRiGckG ١٦ چریا ئێکێ، بکارئینان(2025-02-06).

ئێن ئارتی، (٢٠١٧)، کەمپینی "نەخێر لە ئێستادا" لە ئاستی دەرەوە کاردانەوەی لێکەوتوەتەوە و میدیا جیهانییەکان بە گرنگیەوە باسی دەکەن، ئین هاوس، https://www.facebook.com/share/v/19cEjUsaCa/ , ١٤ ئەیلۆل، بکارئینان (2025-01-28).

ئێن ئارتی، ( ٢٠١٧)، ئین هاوس، شاسوار عەبدولواحید - سەرۆکی قەوارەی جوڵانەوەی "نەخێر لە ئێستادا": ڕەنگە دوای ڕیفراندۆم لە هەرێمی کوردستاندا جەنگ دروست ببێت و کیشەی دارایی زیاتر ببێت، سلێمانی، https://www.facebook.com/watch/?v=1629694180409977 ، ١٣ ئەیلۆل، بکارئینان (2025-01-31).

ئین ئارتی، (٢٠١٧)، سارا جەلال نەجم بێژەر ، ئومێد حەمە عەلی - ئەندامی پەرلەمانی کوردستان- گۆران، گەشتا نوچان، ئایا هەلومەرجی ناوخۆی و دەرەکی لەبارە بۆ ئەنجامدانی ڕێفراندۆم گفتوگۆ لەوبارەیەوە، https://www.facebook.com/share/v/14iLNVx2H3/ ١ تیرمەهێ، بکارئینان (2025-01-26).

ئێن ئارتی ، ( ٢٠١٧)، پرێس کونفرانس،ڕاستەوخۆ، سلێمانی.، کۆنفرانسی ڕۆژنامەنوسی ڕاگەیاندنی جوڵانەوەی "نەخێر لە ئێستادا، سلێمانی، (2025-01-31) ٨ تەباخ، بکارئینانhttps://www.facebook.com/watch/?v=1589082194471176 .

ئێن ئارتی ، ( ٢٠١٧)، کەرنەڤالێ نەخێر دنوکەدا، شاسوار عەبدولواحید - سەرۆکی قەوارەی جوڵانەوەی "نەخێر لە ئێستادا": دەسەڵاتداران دڵنیا دەکەینەوە، ئەو شۆڕشەی دەستمانپێکردوە لێرەدا نایوەستێنین، سلێمانی، https://www.facebook.com/watch/?v=1625036424209086 ٩ ئەیلۆل، بکارئینان(2025-01-31).

ئێن ئار تی، ( ٢٠١٧)، خاوەن قەروداخ و چیا مەجید، بیژەر ، گەشتا بەرفرەها نوچەیان، ستەوخۆ.، گەشتی هەواڵەکان کاتژمێر ٠٨:٠٠ عەمار حەکیم رایگەیاند، ھەمو ھەوڵەکانیان دەخەنەگەڕ بۆ ڕێگریکردن لە ئەنجامدانی ڕیفراندۆمى ھەرێمی کوردستان ، https://www.facebook.com/watch/?v=1550170005029062 ٥ تیرمە‌هێ، بکارئینان(2025-01-26).

ئێن ئار تی، (٢٠١٧)، پێشکێسکار کارزان عومەر، مێهڤان شورەش حاجی، بەرنامێ تاوتوێ، ڕاستەوخۆ.، تاوتوێ مەرجەکانی گۆڕان چیە بۆ ئەنجامدانی ڕێفراندۆم؟ https://www.facebook.com/watch/?v=1521658731213523 ١ خزیران، بکارئینان(2025-01-26).

بارزانی، مەسعود (٢٠٢١)، بو دیروکێ، چاپا ئیکێ ،چاپخانا روکسانا، هەولێر شاباتا،٢٠٢١، لا ١١٨

بارزانی، مەسعود (٢٠٢١)، بو دیروکێ، چاپا ئیکێ ، هەولێر شاباتا، لا ١١٤

گەلێ کوردستان، (٢٠٢٠) GK ڕێفراندۆم و لێكەوتەكانی 16ی ئۆكتۆبەر، https://youtu.be/hYMUmXo4dNQ?si=VsVP_jjgCtw5KU_V، ٢٠٢٥-٤-١٩.

کوردستان٢٤، ( ٢٠١٧)، سه‌رۆك بارزانی: ئاماده‌ نین كاتى ئه‌نجامدانى ڕێفراندۆم دوابخه‌ين، https://www.facebook.com/share/v/15qt9H91tB/ ٩ تەباخ، بکارئینان (2025-01-18).

کوردستان٢٤، ٨ تەباخ (٢٠١٧)، سۆزان شه‌هاب: ئه‌گه‌ر بمرم له‌برسان و پێستم به‌سه‌ر ئێسقانمه‌وه‌ بنوسێ له‌گه‌ڵ ( به‌ڵێ) دام"، https://www.facebook.com/share/v/1PSKQzaBk4/ ، Kurdistan 24 (2017-8-

کوردستان٢٤، ( ٢٠١٧)، کوڤان عیزەت، بێژەو ، کوردستان٢٤، لایف ، رومالا روژا دەنگدانێ، ئەرشیفی کوردستان ٢٤ێ، ئەربیل، ٢٥ ئەیلۆل، وەرگرتن 2025-01-22

کوردستان٢٤، ( ٢٠١٧)، سوران کامەران، وێڕای ھەڕەشەكانی بەغدا ڕێفراندۆم لە كەركوك ئەنجامدەدرێت، https://www.facebook.com/share/v/18JY7mK4FK/، ڤی تی ، ٢٢ تیرمەهێ، بکارئینان (2025-01-18)

کوردستان٢٤، ( ٢٠١٧)، مەلا بەختیار: بەژداری لە هیچ کوبونەوەیەک ناکام، نوچە ژ ئەرشیفێ کوردستان ٢٤ێ،١٨ چریا ئیکێ، بکارئینان ٢٠٢٥_٢_١٠

کوردستان٢٤، ( ٢٠١٧)، کوسرەت رەسول پەیامەک لەبارەی بەدەستێوەردانی کەرکوک بەلاودەکاتەوە، نوچە، ئەرشیفێ کوردستان٢٤، ١٨ چریا ئیکێ، بکارئینان ٢٠٢٥_٢_١٠

کوردستان ٢٤، ( ٢٠١٧).پەیامنێر مەسعود محمد، نوێترين زانيارى له‌باره‌ى سه‌ركه‌وتنه‌كانى پێشمه‌رگه‌ و زيانه‌كانى حه‌شدى شه‌عبى، کەرکوک، https://youtu.be/Ou7cnDtmH6w?si=HiTRh3MpJCbfEYmt ٢٦ چریا ئیکێ، بکارئینان -02-07) (2025

کوردستان ٢٤، ( ٢٠١٧)، چەکدار جەمال،دهوک،شەڤێن رێفراندومێ ل دهوکێ، لایف،ئەرشیفێ کوردستان ٢٤ێ، ٢٠١٧، ٢٣ ئەیلۆل، بکارئینان 2025-01-22)).

کوردستان ٢٤، ( ٢٠١٧)، گوتارا سەروک بارزانی، دەربارەی ١٦ی ئوکتوبەرێ، ئەرشیفێ کوردستان ٢٤ێ.٢٠٢٥-٢-.٩ ١٨ چریا ئیکێ، بکارئینان.

کوردستان ٢٤، ( ٢٠١٧)، پەیامنێر هوشمەند سادق، کەرکوک، خیانەتا شازدەی ئوکتوبەرێ، ئەرشیفێ کوردستان ٢٤ێ، ١٦چریا ئیکێ، بکارئینان (2025-02-07).

کوردستان ٢٤، ( ٢٠١٧)، پێشکێشکار ئومێد عەلی ، مێهڤان شاخەوان عەبدولا، شاخه‌وان عه‌بدوڵڵا: ئێران هاته‌ كه‌ركوك، https://youtu.be/iItCBCNuGto?si=ImIDjTSYuCVnFT-t ١٦ چریا ئیکێ، بکارئینان(2025-02-07)

کوردستان ٢٤، (٢٠١٨).باسی روژ، پێشکێشکار یادگار فایق، مێهڤان نەجمەدین کەریم، نەجمەدین کەریم – رەوشی کەرکوک دوای روداوەکانی 16ی ئۆکتۆبەر، https://youtu.be/VVUcXGUbLTc?si=mRzDzLZpBg32No31 ١٣ کانونا دویێ، بکارئینان (2025-02-09)

ڕوداو، (٢٠١٧)، دەرباز سالح، ئەنجومەنی باڵای ڕێفراندۆم: گشتپرسی دواناخرێت، ٢٣ ئەیلۆل، https://www.rudaw.net/sorani/kurdistan/2309201712 بکارئینان(2025-01-07 )

ڕوداو، (٢٠١٧)، رەنجە جەمال،هەڵمەتی پێشوازیکردن لە گشتپرسی لە هەولێر، ٤ ئەیلۆل، https://www.facebook.com/share/v/15aWcWcBxa/، (2025-01-09).

ڕوداو، (٢٠١٧)، پشتی پەردەی هێرشەكەی كەركوك و كشانەوەی پێشمەرگە، https://www.facebook.com/share/1Eaag4iR44/ ٣٢چریا ئیکێ، بکارئینان(2025-01-13) ،

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، پارتی: هیواخوازین لە ساڵی نوێدا فشار و سزای ناڕەوای سەر گەلەکەمان هەڵبگیرێن، https://www.rudaw.net/sorani/kurdistan/3112201714 ٣١ کانونا ئێکێ، بکارئینان، (2025-01-15).

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، بارزانی بۆ بەغدا: داوا دەکەم دەرگای گفتوگۆ دانەخەن، ئەگینا هەر سزایەک بدرێین خۆ لە ئەنفال و کیمیابار…https://www.facebook.com/share/v/1X9aHunj7d/، ٢٦ ئەیلۆل، بکارئینان (2025-01-11).

ڕوداو، (٢٠١٧)، مەلا بەختیار: 50 ساڵە خەو بە (سەربەخۆییەوە) دەبینم و 48 ساڵە خەباتی بۆ دەکەم، https://www.facebook.com/share/v/1DtqZw5GWe/، ٢٥ ئەیلۆل، بکارئینان(2025-01-11).

ڕوداو، (٢٠١٧)، دەرباز ساڵح .یەکێتی: بۆچونی خۆمان لەبارەی گشتپرسی بە بارزانی و پارتی راگەیاندوەhttps://www.facebook.com/share/15xzndLJwr/، ٢٣ ئەیلۆل، بکارئینان(2025-01-07 ).

ڕوداو، (٢٠١٧)، هیوا حسامەدین، دوایین بۆچونی خەڵکی کەرکوک 48 کاژێر پێش گشتپرسی، ٢٣ ئەیلۆل، https://www.facebook.com/share/v/1635mePh9X/، (2025-01-10).

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، قەیس خەزعەلی: پێویستە بافڵ تاڵەبانی و لاهور شێخ جەنگی لەبەرامبەر پاشەکشە لە کەرکوک و هاوکاریکردنی هێزە عێراقییەکان خەڵاتبکرێن و عەبادی موچەی هێزەکانیان بدات، ١٩ چریا ئیکێ، https://www.facebook.com/share/p/15ZBgW85AW/، (2025-01-14)

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، مەجید نیزامەدین گلی،ئەنجومەنی ئاسایش نیگەرانی لە روداوەکانی کەرکوک دەردەبڕێت، https://www.rudaw.net/sorani/world/181020176 ١٨ چریا ئیکێ، بکارئینان(2025-01-14).

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، هەردی محمد عەلی،حیزبە كوردستانییەكانی كەركوك ئامادەکارییەکانی گشتپرسی تاوتوێ دەکەن ١٧ئەیلۆل https://www.rudaw.net/mobile/sorani/kurdistan/1709201720، بکارئینان(2025-01-08).

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، سه‌لاحه‌دین به‌هائه‌دین: هیچ کۆسپێک لە دەنگدان بە "بەڵێ" ساردمان ناکاتەوە https://www.rudaw.net/sorani/kurdistan/2309201731 ، ١٧ ئەیلۆل، بکارئینان (2025-01-08)

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، مالیکی: سوپاسی ئەو لایەنە کوردییانە دەکەم کە سەلماندیان دژی دابەشبونی وڵاتن، ١٦چریا ئیکێ ، https://www.facebook.com/share/19qZeHdFLM/ .(2025-01-13).

ڕوداو، (٢٠١٧)، پەرلەمانتارێکی گۆڕان دەقی رێککەوتنی بافڵ تاڵەبانی و ھادی عامری بڵاودەکاتەوە، https://www.facebook.com/share/14AjbUsH26/ ، ١٦ چریا ئیکێ، بکارئینان (2025-01-14).

ڕوداو، ( ٢٠١٧)، بەختیار قادر،14 برا لە #سۆران پێشمەرگەن برا گەورەکەیان قسە بۆ روداو دەکات و دەڵێ: بەڵێن دوپاتدەکەینەوە، دەڵێین بەڵێ بۆ سەربەخۆیی کوردستانhttps://www.facebook.com/share/v/1DSxdW91vd/، ١١ ئەیلۆل بکارئینان (2025-01-09).

روژناما ئەڤرو(٢٠١٧)، مەلا احسان سەروکێ ئیکەتیا زانایان لقێ دهوکێ،یێ دژی رێفراندومێ بیت خو فروشە و نابیت ل ڤی وەلاتی بیت.،

چاڤپێکەفین دگەل بەرپرسێ ڕوداو ل سەنتەرێ دهوکێ ناسر علی،٢٠٢٥/٤/٢٢، چاڤپێکەفتنکەر ڤەکولەر.

چاڤپێکەفتن دگەل بەرپرسێ کەنالێ ئێن ئارتی ل دهوکێ بریار نێروەی، ٢٠٢٥/٤/٢٩، چاڤپێکەفتنکەر ڤەکولەر.

چاڤپێکەفتن دگەل بەرپرسێ مەلبەندێ ئێکەتی ل دهوکێ جەمال یوسف ، ٢٠٢٥/٥/٨، چاڤپێکەفتنکەر ڤەکولەر.

چاڤپێکەفتن دگەل پەیامنێرێ کوردستان ٢٤ ماهر یوکسەل ، ٢٠٢٥/٣/١٧، چاڤپێکەفتنکەر ڤەکولەر.

پیوکەیمیدیا (٢٠٢٣)، 16ی ئۆكتۆبه‌ر پیلانی پارتی بو دژی كه‌ركوك و خاكی كوردستان، https://pukmedia.com/KS/Details/198159 ١٦ چریا ئیکێ ، ٢٠٢٥-٤-٢١.

davutğlu, ahmed, (2016), stratejik derinlik , 110 baski, istanbul, p 12.

CCN, August 7 (2014).Jim Sciutto Anchor and Chief National Security Analyst, Barack Obama, Obama authorizes ‘targeted airstrikes’ in Iraq to counter militants, https://www.cnn.com/2014/08/07/world/iraq-options/index.html,August 7 , used (2025-01-30).

Rudaw, (2017), Finlandiya’dan self-determinasyon vurgusu, https://www.rudaw.net/mobile/turkish/world/270920173, 27 sptember , used (2024,11,22).

Rudaw, (2017).MASHALAH DEKAK, Hukukçular: Referandum sonucu tanınacaktır, https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/240920175, 24 Eylül , used (2024,11,22).

Rudaw.(2017), ABD’ye ‘bağımsızlığı tanıyın’ çağrısı, https://www.rudaw.net/turkish/world/270920175, 2017, (2024,11,22)2017-9-27

Rudaw, (2017), Katalonya’dan Başkan Barzani’ye tebrik, https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/260920177, 24 Eylül, used (2024,11,22).

Rudaw.25 Eylül( 2017), Rekar aziz, rudaw, 2017, Uluslararası toplumdan referanduma destek büyüyor، https://www.rudaw.net/turkish/kurdistan/250920173-amp, 25 Eylül, used 2024,11,22).

Rudaw.27 Eylül(2017), Rusya: Kürtlerin devletleşme isteğine saygı duyuyoruz https://manage.rudaw.net/turkish/world/27092017, 27 Eylül, used

(2024,11,22).

Beckers, Kathleen, Stefaan Walgrave, and Hilde Van den Bulck, (2018), “Opinion Balance in Vox Pop Television News.” Journalism Studies , 19 (2): 284–96.

Cerbino, Beletotti, (2020), Between public and private media towards a definition of community media.

Eagly, & Chaiken,(1993), The psychology of attitudes, Harcourt Brace Jovanovich College.

Gulf news.(2014), turkiye driven by agreed, in kurdish oil row:Iraqi deputy pm available online *zobier book , https://www.facebook.com/share/v/12GvCbFcaij/, 2025-01-25 received

Happer,c and Philo,g.(2013), The Role of the Mediain the Construction of Public Belief and Social Change, Glasgow University Media Group, University of Glasgow, Glasgow, United Kingdom, p1.

Hoag, Anne, (2008), Measuring media entrepreneurship, International Journal on Media Management, 10, 74–80.

Kumar, Kavel, (2008), Mass communication in India, Mumbai: Jaico Publishing House.

Kunda, Z,(1990), The case for motivated reasoning, Psychological Bulletin, 108(3),pp 480–498.

Mustafa , Mohamad ( 2016), iran is role in kurdistan region al jazeere, avalible online, p5

Philo, (2008), Active audiences and the construction of public knowledge, Journalism Studies, 9(4), 535-544 doi: http://dx.doi.org/10.1080/14616700802114217

Pushparaj, A, (2014), An essay on the role of media, http:// www.publishyourarticles.net/eng/articles/anessayon theroleofmedia, http://www.publishyourarticles.net/eng/articles/anessayontheroleofmedia.

Pushparaj, A, (2014), An essay on the role of media, http://www.publishyourarticles.net/eng/articles/anessayontheroleofmedia

Rajan, M, (2011) .Media in modern India, New Delhi: Deep and Deep publication.

Soroka, Stuart, Dominik A, Stecula, and Christopher Wlezien, (2015).“It’s (Change in) the (Future) Economy, Stupid: Economic Indicators, the Media, and Public Opinion.” American Journal of Political Science, 59 (2): 457–74.

Van Aelst,Peter, andStefaan Walgrave,(2011), “MinimalorMassive ThePolitical Agenda-Setting Power of the Mass Media According to Different Methods.” The International Journal of Press/ Politics 16 (3) , 295–313.