History of songs and music in Sulaymaniyah city(1784-1990)
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(11).No(6).Paper7Keywords:
History, Song, Music.Abstract
This research deals with the history of song and music in Sulaimani, from the beginning of its establishment to the last decade of the twentieth century (1784-1990). This paper consists of three parts, conclusions and a list of references, The first part is the introduction which contains the research procedure. The second part consists of two basic discussions, each with several branches. The first discussion, the pre-registration phase, the researchers present their discussion through two pieces of evidence. The first evidence is the content of the poems about song and music, while the second evidence is the travel memoirs of the orientalists. In the second discussion, which is the post-recording stage, the researchers try to present the contributing factors that have become a factor for the embodiment and further development of the art of singing and music in Sulaimani, such as: Establishment of military flute, opening of schools and the arrival of bow machine and recording companies, establishment of radio broadcasting house, establishment of the first music institute, establishment of television, opening of music courses, establishment of musical groups in Sulaimani and Sulaimani Institute of Fine Arts etc,... The third part, the Results and, recommendations, suggestions and list of sources, also a summary of the study in English are presented.
References
ئەحمەد، هوشیار،(٢٠٠٨)، تیپی مۆسیقای سلیمانی، گۆڤاری شاكار ژمارە ٣٣، ڕێکخراوی هونەرمەندان، سلێمانی.
ئەحمەد، هوشیار،(٢٠١٧)، تیپی مۆسیقای سلێمانی- نیو سەدە ئەزمونی هونەرو داهێنان، بڵاوکراوەیەکی تایبەت بۆ یادی یوبیلی زێڕینی تیپی مۆسیقای سلێمانی، سلێمانی.
بابان، جەمال، ئاسۆ و ئومید، (٢٠١٢)، سلێمانی شارە گەشاوەکەم، بەرگی سێیەم، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
پیرباڵ، فەرهاد (٢٠١٠): مێژوی گۆرانی و مۆسیقای كوردی، دەزگای چاپ و بڵاوكردنەوەی ئاراس، هەولێر.
پ، دێمچینکۆ، (٢٠٢٢)، کوردستانی عێراق لە نێو ئاگردا، وەرگێڕانی سوارە شاکەلی، چ٢، چاپخانەی چوارچرا، سلێمانی.
تاڵەبانی، موكەرەم، (٢٠١٠)، شێخ ڕەزای تاڵەبانی، ژیانی، پەروەردەی، دەزگای چاپ و بڵاوكردنەوەی ئاراس، هەولێر.
تریب، چارلز، (٢٠١٠)، چەند لاپەڕەیەک لە مێژوی عێراق، وەرگێرانی محەمەد حسێن، عەبدولقادر کەلهوڕ، چ٢، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
جەباری، هاشم، (٢٠٢١)، مێژوی تەلەڤزیۆنی کەرکوک ١٩٦٧-١٩٩٩ کوردستان ٢٠٢١.
جەزا، دالیا، (٢٠٠٥)، تیپی مۆسیقای ئامادەیی سلێمانی کچان، گۆڤاری سلێمانی ژمارە ٥٨، سلێمانی.
حەمە باقی، محەمەد، (٢٠١٢)، گەڕان بە دوای ناسنامەی گۆرانی و موزیكی هەرێمی سلێمانی –شارەزوردا، گۆڤاری سلێمانی ژمارە.١٣، سلێمانی.
حەمە باقی، محەمەد، (٢٠١١)، موزیک و گۆرانی کوردی، دەزگای موزیک و کەلەپوری کورد، چاپخانەی هێڤی، هەولێر.
حەمە، توانا، (٢٠١٦) مۆزیک زاراوەیەکی هەڵەیە، ڕۆژنامەی چاودێر، ژمارە ٤٩٥، سلێمانی.
حەمەعەلی، کوردۆ، (٢٠١٣)، مێژوی دروستبون و کرانەوەی پەیمانگەی هونەرە جوانەکانی سلێمانی، گۆڤاری سلێمانی ژمارە (١٣٩)، سلێمانی.
حەمەکەریم، هێرش، (٢٠٠٠) سلێمانی لە جەنگی جیهانی دوەمدا ١٩٣٩-١٩٤٥، گۆڤاری هەزارمێرد ژمارە ١٥، سلێمانی.
خان دەلۆ، حسێن ئیسماعیل، (٢٠٢٢)، ژیانی کۆمەڵایەتی لیوای سلێمانی لە نێوان ساڵانی (١٩٢١-١٩٥٨)چ١، سلێمانی.
رؤوف، د. عماد عبدالسلام، (١٩٩٢) ادارة العراق، الاسر الحاكمة و رجال الادارة و القضاء في العراق في القرون المتأخرة، بغداد، ١٩٩٢.
ڕۆژنامەی سلێمانی، (٢٠١٢)، ژمارە ٥٠، سلێمانی.
ڕەزازی، جەمال، (٢٠١٥) هونەرمەند كەریم كابان تەمەنێك لە پێناو هونەردا، گۆڤاری ڕۆڤار ژمارە ٨٤، سلێمانی.
ساڵح، سدیق،(٢٠٠٣)، تۆمارێكی شارەوانی سلێمانی ١٩١٩-١٩٢٢، سلێمانی.
ساڵحی ڕەشە، ئەکرەم، (١٩٨٩) شاری سلێمانی،٢٠٠ساڵ، بەرگی دوەم، دەزگای ڕۆشنبیری و بڵاوکردنەوەی کوردی، دارالحریة للطباعة، بغداد.
سائیب، شەماڵ، (١٩٥٧) وەرگێرانی بەشێك لە گەشتی میستەر ڕیج بۆ كوردستان، گۆرانی و مۆسیقای هەڵپەڕكێی كوردی ساڵی ١٨٢٠، ژمارە ١ گۆڤاری هیوا، چاپخانەی تەمەدن.
شارباژێری، عوسمان،(٢٠١٠)، كاروانی مۆسیقاو گۆرانی لە شاری سلێمانی لە ساڵی١٧٨٤-١٩٨٤، گۆڤاری چلاواز ژمارەكانی ٥٤، ٥٥، ٥٧، ٥٨، دەزگای كەلەپورو مۆسیقای كوردی، اربیل .
شارباژێڕی، عوسمان،(١٩٨٥)، کاروانی مۆسیقاو گۆرانی لەشاری سلێمانی لە ١٧٨٤-١٩٨٤، گۆڤاری ڕۆشنبیری نوێ ژمارە ١٠٦، دار الحریة للطباعة، بغداد.
شێخ مستەفا، بەختیار، (٢٠١٠) یادەوەرییەک بۆ تیپی مۆسیقای زانکۆی سلیمانی، ڕۆژنامەی شەبەنگی ئاسۆ ژمارە (١٣٥٤)، سلێمانی.
عوسمان، د.رەوف، (٢٠٢١)، عەزیز بەگی بابان لە ئاستانەی سالمی ساحێبقڕاندا، چ١، چاپخانەی تاران.
عەبدوڵا، خەلیل، (٢٠٢١)، چراکانی نیشتیمان، چاپی دوەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر، ٢٠٢١.
عەبدولڕەحمان، عەبدولکەریم، (١٩٩٨)، گۆرانی کوردی پێش حەفتا ساڵ، گۆڤاری بەیان ژمارە(١٨١)دار الثقافة و النشر الکردیة، دار الحریة للطباعة.
عەلی، ئیدریس، (٢٠١٥)، هونەرمەند كەریم كابان، گۆڤاری ڕۆڤار ژمارە ٨٤، سلێمانی.
فەرید، طارق حەسون، (٢٠١٢)، هونەری مۆسیقای عێراقی هاوچەرخ و مێژوی دانەبڕاوی، وەرگێڕانی عادل محەمەد کەریم، ژمارە (٥٧٨٠) ئەدەب و هونەری كوردستانی نوێ، سلێمانی.
قەرەداغی، ئەنوەر،(١٩٨٦)، ئاوازو هۆنراوە لە گۆرانی کوردی دا، بەشی یەکەم، گۆڤاری کاروان ژمارە ٤٩، ئەمیندارێتی گشتی ڕۆشنبیری و لاوان، چاپخانەی (الأدیب البغدادیة).
-كەریم، عادل محەمەد،(٢٠١٧)، ڕەهەندەكانی شەماڵ سائیب، ناوەندی چاپەمەنی و ڕاگەیاندنی خاك،چ١ سلێمانی .
ساحێبقران، مستەفا بەگ، (١٩٧٣)، دیوانی کوردی، چ٣، چاپخانەی کوردستان، هەولێر.
کەریم، عادل محەمەد، (٢٠١٧)ڕەهەندەکانی حەسەن زیرەک، چ١، چاپخانەی سەردەم، سلێمانی.
محەمەد، کەمال ڕەئوف (٢٠١٤)، مێژوی ڕادیۆی کوردیی بەغداد ١٩٣٩-١٩٥٨ ب١،ج٣،هەولێر.
محەمەد، سیروان (٢٠٠٣)،تیپی مۆسیقای مەولەوی چۆن دامەزرا،بەشی یەکەم، گۆڤاری سلێمانی، ژمارە ٤٠، سلێمانی.
مستەفا، حەمە بۆر،(٢٠٠٠)، دیوانی مستەفا بەگی كوردی، ب ١، دەزگای چاپ و بڵاوكردنەوەی ئاراس، هەولێر .
مستەفا، شوکور،(٢٠١٠)، کوردو کوردستان لە نیگای چەند گەڕیدەیەکی ڕۆژئاوایییەوە، دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی ئاراس، چ١، چاپخانەی ئاراس، هەولێر.
میرزا، بەیان عەبدولڕەحمان، (٢٠٠٦)، تیپ و باندە مۆسیقییەکانی سلێمانی لە ٨٠ ساڵ لەمەوبەردا، گۆڤاری سلێمانی، ژمارە ٦٦،سلێمانی.
مەعروف، کەمال نوری، (٢٠١٨) مێژوی پەیوەندییەکانی شۆڕشی شێخ مەحمود، چاپی دوەم، چاپخانەی تاران.
مەلا عەبدولكەریمی مودەریس، محەمەدی مەلا كەریم، (١٩٨٤)، دیوانی مەحوی، چ٢، بەغداد.
ناسراو، مارف،(٢٠٠٢)، گرامافون وقەوان چۆن هاتونەتە سلێمانی(ب١)گۆڤاری سلێمانی ژمارە ٢٥، شارەوانی سلێمانی.
ناسراو، مارف،(٢٠٠٢)، گرامافون و قەوان چۆن هاتونەتە سلێمانی(بەشی دوەم)، گۆڤاری سلێمانی ژمارە ٢٦، سلیمانی.
ویڵسن،سێر ئارنوڵد،(٢٠١٠)، شۆڕشەکەی عێراق، وەرگێڕانی بۆ زمانی کوردی سەرمەد ئەحمەد، دەزگای توێژینەوەو بڵاوکردنەوەی موکریانی، چ١، چاپخانەی خانی، دهوک.
اڵاتروشی، خلیل مصطفی،(٢٠٠٥)، كوردستان الجنوبیە العراق فی سنوات الاحتلال والإنتداب البریتانی رسالة ماجستیر غیر منشورة، جامعة دهوك، ٢٠٠٥.
الجزراوی، مهیمن ابراهیم، (٢٠٠٤)، الخصائص اللحنیة و الایقاعیة في الاغاني المرافقة للمقام العراقي، مطبعة الانعام، بغداد.
الچاوشلی –هادی رشید، (١٩٧٦)، القومیة الكوردیة وتراثها التاریخی، كتاب التآخی، مطبعة اڵارشاد.
ریچ، کلودیوس جیمس، (١٩٥١)رحلة ریچ في العراق عام ١٨٢٠، ترجمة بهاءالدین نوری، طبع بمطبعة السکک الحدیدیة، بغداد.
زاكس- كورت،(١٩٦٤) تراث الموسيقي العالمية ترجمة الدكتورة سمحة الخولي دار النهضة العربية – القاهرة.
سروە، سلیم،(٢٠١١) المدخل الی الموسیقی، منشورات الهیئة العامة السوریة للکتاب، دمشق.
العباس، د.حبیب ظاهر(٢٠١٢) منهل المتسائل عن الموسیقی وأخبار الغناء فی العراق القرن العشرین، دار الثقافة والنشر الكردیة، بغداد.
عثمان، سیامند، (١٩٨٤)، دراسات كردیة مطالعات كردي، مجلة فصلیة تصدر عن مركز الابحاث فی المعهد الكردی باریس.
العیطة، محمود، (١٩٧٨)، الموسیقی في بغداد، مطبعة الأمة، بغداد.
لايختريت- هوجو، (١٩٦٤)، الموسيقي والحضارة، ترجمة احمد حمدي محمود، المؤسسة المصرية للتأليف و الترجمة.
https://www.facebook.com/namdar.qeredaxi,2010.
https://www.facebook.com/historyofkurd/posts/16204966913406079/
سەرکار، خالید،٢٠١١: چاوپێكەوتنی ڤدیۆی تایبەتی توێژەر.
دارتاش، فەرەیدون،٢٠١١:چاوپێکەوتنی ڤدیۆی تایبەتی توێژەر .
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Journal of University of Raparin

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.