The Impact of Civil war on the Balakayati and Warte Region 1993-2000
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(10).No(4).Paper1Keywords:
Civil war, Political Parties. South Kurdistan, Balakayati.Abstract
Balakayati and Warte region, an area of a considerable magnitude, It is located in northeastern part of Hawler province. Throughout the latter part of the nineties of twentieth century, the region had become the battleground of civil war between the political parties of Southern Kurdistan. Those wars have left a profound and lasting negative economic, societal, and educational impact. Which tens of people were killed and the social contacts were hugely damaged. On the other hand, Internal wars and conflicts had extermly impacted on education and health sectors, and led to poverty and destruction. It is worth mentioniy thet, this topic is neglected by history researchers. Therefore we decided to conduct research on this significant issue. This research paper includes an overview about Balakayaty and Werte, moreover two sections connected to economical and social negative impacts on the district.
References
حاجی ڕەحمان، عبداللە، ٢٦ی ئابی ٢٠٢٢، دۆڵی خانەقا. ناوبراو ساڵی ١٩٥١ لە وەرتێ لەدایک بوە، یەکێکە لە ڕیش سپییەکانی دۆڵی خانەقا و بریکاری خۆراک (بایەعی) گوندی خانەقاشە.
حەمەدەڕەش، مامند محمود، ٢٧ی ئابی ٢٠٢٢، قەسرێ. لەدایک بوی ساڵی ١٩٥٧ی قەسرێیە، لە سەردەمی شەڕی براکوژی مەڕدار بوە، لە ئێستاشدا لە گوندی سورەبان ـ قەسرێ- بە کاری مەڕداری سەرقاڵە.
چۆمانی، نیاز ڕەفعەت قەسیم، ١٠ی ئابی ٢٠٢٢، چۆمان. مەلا نیاز چۆمانی ساڵی ١٩٨٢ لە چۆمان لەدایکبوە، ناوبراو بەکالۆریۆسی لە شەریعەتی ئیسلام دا هەیە و، لە ئێستادا پێش نوێژ و وتارخوێنە لە شاری چۆمان.
خدر، ڕەحمەت حسن، ٢٨-٨-٢٠٢٢، دۆڵی خانەقا. ناوبراو ساڵی ١٩٥٢ لە گوندی سەرنەوس لەدایکبوە، ساڵی ١٩٩٥ کوڕێکی لەشەڕی براکوژی کوژراوە و هاوسەرکەشی ئاوارە بوە.
دەربەندی، نزار محمدامین ئەحمەد، ٢٠ی ئابی ٢٠٢٢، ڕانیە. ناوبراو ساڵی ١٩٦٨ لە گوندی دەربەند (حاجی ئۆمەران) لەدایکبوە و لەوێ گەورە بوە، ساڵی ١٩٩٣ وەک مامۆستا لە گوندی دەربەند دامەزراوە، لە ساڵی ١٩٩٤ەوە بەهۆی شەڕی ناوخۆ ئاوارەی ڕانیە بوە.
سلێمان بەگ، کرمانج عزەت، ١٥ی ئابی ٢٠٢٢، سۆران. ناوبراو خەڵکی گوندی دەرگەڵەیە، لە سەرەتای هەشتاکانەوە تا ئێستا لە ڕیکخستنەکانی پارتی کاردەکات، بۆ ماوەی ١٧ ساڵ قائیمقامی سۆران (٢٠٠٤-٢٠٢٠) بوە.
عبداللە، حمدامین احمد، ٢٦ی ئابی ٢٠٢٢، قەسرێ. ناوبراو لەدایکبوی ساڵی ١٩٥١ چۆمانە، لەسەردەمی شەڕی براکوژی کاسب بوە، ئێستاش لە قەسرێ نیشتەجێیە.
مام احمد، ڕەشاد حمدامین، ٢٦ی ئابی ٢٠٢٢، سمیلان. ناوبراو لەدایکبوی ساڵی ١٩٥٨ی دۆڵی ڕوستێیە، لە ڕۆژگاری شەڕی براکوژی هەنگەوان بوە، لە ئێستادا لە ناحیەی سمیلان نیشتەجێیە.
محمود، عبدالرحمن یحیی، ١٤ی ئابی٢٠٢٢، ڕانیە. ناوبراو خەڵکی باڵەکایەتیە و لە ئێستادا مامۆستایە لە زانکۆی ڕاپەڕین. مەلا مەحمودی باوکی، لەکاتی شەڕی براکوژی بەرپرسی بەرەی پیرزین-هەولێر بوە و، لە ئێوارەی ٣١ی ئابی ١٩٩٦ ەوە بێسەروشوێنە.
مستەفا، محمد نبی، ٢٦ی ئابی ٢٠٢٢، ڕەزان ـ گەڵاڵە، ناوبراو خەڵکی باڵەکایەتیە و لە سەردەمی شەڕی براکوژی هەر لەو ناوچەیەدا مامۆستا بوە.
مستەفا، خدر حمدامین، ٢٧ی ئابی ٢٠٢٢، قەسرێ. ناوبراو ساڵی ١٩٦٧ لە گوندی کۆیلێ- دۆڵێ باڵەیان لەدایکبوە، لە نەوەدەکاندا لە قەسرێ پیشەگەر بوە.
میر حەمەدەمین، شیلان جەلال بەگ، ٢٢ی ئابی ٢٠٢٢، ڕانیە. ناوبراو ساڵی ١٩٦٩ لە دەرگەڵە لەدایکبوە، ناوبراو لە کاری ڕۆژنامەنوسی کردوە. لە ساڵی ٢٠٠١ەوە لە بەریتانیا نیشتەجێیە.
محمدامین، وەسمان پیرۆت، ٢٩ی ئابی ٢٠٢٢، ڕانیە. ناوبراو ساڵی ١٩٦٤ لە گوندی وەردێ لەدایکبوە، لەسەردەمی شەڕی براکوژی لێپرسراوی ئیدارەی لەشکری باڵەکی یەکێتی بوە.
وەرتی، یاسین عەبدوڵڵا ڕەسول، ١١ی ئابی ٢٠٢٢، ڕانیە، مەلا یاسین وەرتی ساڵی ١٩٧٩ لە وەرتێ لە دایک بوە، لە ئێستا لە شاری ڕانیە پێش نوێژ و وتارخوێنە.
عەبابەکر، فاخر عالی، (بەهاری ٢٠٢٢)، پێکهاتەی جوەکانی باڵەکایەتی لە ژێر ڕۆشنایی دەفتەرنامەیەکی دەوڵەتی عوسمانی، توێژەر (گۆڤار)، بەرگی (٥)، ژمارە (١).
عومەر، ڕێباز دلاوەر، (٢٠١٧)، پێگەی باڵەکایەتی لە شۆڕشی ئەیلولدا (١٩٦١-١٩٧٥)، ماستەرنامە (بڵاونەکراوە)، بەشی مێژو، فاکەڵتی ئاداب، زانکۆی سۆران.
شکاک، اسماعیل محەمەد، (٢٠١٣)، پێکهاتەی کۆمەڵایەتی دۆڵی باڵەکایەتی، توێژینەوەیەکی ئەنترۆپۆلۆژی کۆمەڵایەتییە لە شارەدێی حاجی ئۆمەران، تێزی دکتۆرا (بڵاونەکراوە)، بەشی کۆمەڵناسی، کۆلێژی ئەدەبیات، زانکۆی سەڵاحەدین.
ئەحمەد، زریان شێخە، (٢٠١٧)، وەرتێ لێکۆڵینەوەیەک لە جوگرافیای هەرێمی، بێ شوێنی چاپ.
ئەحمەد، ڕێبین مەلا، (٢٠١٩)، لە بومەلێڵەوە بۆزەردەپەڕ، لێکۆڵینەوەیەک لە ئەدەبیاتی باڵەکایەتی ١٨٠٠-١٩٠٠، بێ شوێنی چاپ.
توتمەیی، محەمەد جەمال و بێتواتی، بەختیار ئەمین، (٢٠٢٢)، گرانی گەورە لە کوردستاندا ١٩١٤-١٩١٨، چاپی دوەم، ناوەندی ئاوێر.
حاجی شەریف، شیلان، (٢٠٢١)، ناکۆکی و شەڕی ناوخۆیی پارتە سیاسیەکانی کوردستانی باشور ١٩٧٥-١٩٩٢، بێ شوێنی چاپ.
ڕەشید، سەڵاح، (٢٠٢٠)، شەڕی ناوخۆی کورد، چاپی یەکەم، سلێمانی.
روستی، نادر، (٢٠١١)، گەشتێک بۆ گەشتوگوزار، هەولێر.
شاخەوان، گۆران، (٢٠١٥)، چەپکێک لە زمان و فەرهەنگی باڵەکایەتی، چاپخانەی شەهاب، هەولێر.
فەرهادی، عاتف عەبدوڵا، (٢٠١٣)، هەندێ لایەنی دەنگسازی شێوەزاری باڵەکایەتی لەسەر بنچینەی praat، هەولێر.
گوندەژۆری،ئیسماعیل، (٢٠١٨)، شۆڕشی ئەیلول لە باڵەکایەتی، هەولێر.
مەستی، نیاز، (٢٠١٨)، شارەدێی وەرتێ، لێکۆڵینەوەیەکی جوگرافی، مێژویی و ژیانی کۆمەڵایەتی و فەرهەنگی، بێ شوێنی چاپ.
لیچ، ئی. ئار، (٢٠٠٥)،، ڕەوشی ئابوری و کۆمەڵایەتی کوردی ڕەواندز، وەرگێڕانی: عەزیز گەردی، چاپخانەی ڕون، سلێمانی.
ئەمین، نەوشیروان مستەفا، (٢٠٠٩)، خەون یان مۆتەکە، یاداشتی ڕۆژانەی شەڕی ناوخۆ، بێ شوێنی چاپ.
بارزانی، مەسعود، (٢٠٢٠)، بارزانی و بزوتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد، شۆڕشی ئەیلول، بەرگی سێیەم- بەشی یەکەم، چاپخانەی ڕۆژهەڵات، هەولێر.
بارزانی، مەسعود، (٢٠٢٢)، بارزانی و بزوتنەوەی ڕزگاریخوازی کورد، ڕاپەڕین دەرفەت و ئاستەنگەکان ١٩٩١-٢٠٠٢، بەرگی پێنجەم، چاپخانەی ڕۆکسانا.
مەحمود، محەمەدی حاجی، (٢٠٢١)، ڕۆژژمێری پێشمەرگەیەک. بەرگی پێنجەم ١٩٩٧-٢٠٠٤، چاپخانەی هەژار موکریانی، هەولێر.
ئینسکلۆپیدیای یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، (٢٠١٦)، ئامادەکردنی فەرید ئەسەسەرد و هاوڕێکانی، بەرگی دوەم، چاپی سێیەم، ناوەندی بیر و هۆشیاری، سلێمانی.
سەنجاوی، جەلال مەولود حەمەد، ٢٠٠٩، گەڵاڵە، وەرگیراوە لە: ئینسکلپپیدیای هەولێر، لایەنی جوگرافیا، چاپخانەی گرین گالۆری، لوبنان.
عەزیز، عەبدوڵا غەفور، ٢٠٠٩، گوندەکانی سنوری پارێزگای هەولێر بەپێی سەرژمێری ساڵی ١٩٧٧، وەرگیراوە لە: ئینسکلپپیدیای هەولێر، لایەنی جوگرافیا، چاپخانەی گرین گالۆری، لوبنان.
موسوعة السیاسة، ١٩٩٧، عبدالوهاب الکیالي وآخرون، الجزء الثاني، الطبعة الثالثة، الاردن.
کاردۆ، ٢١-٦-٢٠٠٦، جوگرافیای باڵەکایەتی لە ڕوانگەی مرۆییەوە، هەڵگورد (ڕۆژنامە)، ژمارە (٧).
گەڵاڵی، محەمەد، ١٣-٧-٢٠٢٠، ناوچەی باڵەکایەتی لە نێوان هۆلاکۆ و کۆرۆنادا، کوردستانی نوێ (ڕۆژنامە)، ژمارە (٨١٣٧).
گەڵاڵی، محەمەد، ١٤-٩-٢٠١٩، دۆزینەوەی ڕۆژی بەقەزابونی چۆمان، کوردستانی نوێ (ڕۆژنامە)، ژمارە (٧٩٥٨).
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Journal of University of Raparin
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
