The Obstacles of Kurdish Language (Southern Kurdistan as Example)
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(10).No(1).Paper20الكلمات المفتاحية:
Obstacles, Save of Kurdish Language, External Obstacles, Internal Obstacles, Planning and Language Policy.الملخص
The research entitled (The obstacles of Kurdish Language –Kurdistan Region of Iraq as example). In this scientific paper attempted to illustrate the significant obstacles and barriers of Kurdish language and also illustrate the prevention of development and vitality of Kurdish language in a scientific and critical manner in this part of Kurdistan as examples of the research. So it focuses on the insufficiencies of the language, in this way we might serve and protect our language. Hence we could protect our language from collapse and death. It is needed that all of people and those who are related to this case could have a serious attention on our language; the attention could be in personal attempt or a group attempt either in a formal way or in an informal way to serve the language.
المراجع
ئیپێڵ، مایكڵ: (2020)، نه‌ته‌وه‌یه‌ك به‌بێ ده‌وڵه‌ته كورده‌كان له سه‌رهه‌ڵدانی ئیسلامه‌وه بۆ كازیوه‌ی ناسیۆنالیزم، و.بادینان محه‌مه‌د، چاپی یه‌كه‌م – چاپخانه‌ی تاران.
ئازاد، هانا: (26/2/2020)، وتاری (نه‌وشیروان مسته‌فا)، مه‌به‌ستی له وشه‌ی (ئاڵنگاری) چی بو، كه زۆرترین مشتومڕی لێكه‌وته‌وه؟، پێگه‌ی: https://rojnews.news.
بێدار، جمال: (2010)، فه‌رهه‌نگی وشه‌نامه هۆرامی – كوردیی ناوه‌ڕاست، هه‌ولێر.
برزو،ئومێد: (2020)، توێژینه‌وه زمانه‌وانییه‌كان، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی جنگل – تاران – ئێران.
ترادگیل، پیته‌ر: (2021)، زمانناسی كۆمه‌ڵایه‌تی، و. حه‌سه‌ن قازی، چاپی یه‌كه‌م، بڵاوكراوه‌ی مادیار – سنه.
قوبادی، خانا: (2016)، دیوان، كۆكردنه‌وه و لێكۆڵینه‌وه‌ی: كاروان عوسمان خه‌یات (ڕێبین)، پێداچونه‌وه‌ی (ئیدریس عومه‌ر مه‌حمود)، چاپی یه‌كه‌م، نشر شوان – سنه.
شێخولئیسلامیی، جه‌عفه‌ر و ئه‌وانی دی: (2020)، كورده‌كان (مێژو، ئایین، زمان، سیاسه‌ت)، و.له ئینگلیزییه‌وه:عه‌تا قه‌ره‌داخی، ده‌زگای ڕۆشنبیری جه‌مال عیرفان، چاپخانه‌ی تاران.
شه‌مس، هێمن: (2017)، ڕێنوسی تابلۆكانی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان به‌پێی ڕێنماییه‌مانی ئه‌كادیمیای كوردی (تابلۆ فه‌رمییه‌كانی قه‌زای كۆیه به نمونه) لێكۆڵینه‌وه‌یه‌كی كاره‌كییه، گۆڤاری زانكۆی ڕاپه‌ڕین – ساڵی چواره‌م، ژماره (11).
سورخی، ڕه‌حیم: (2721)، سیاسه‌تی تاكزمانی له ئێران و گوتاری خۆڕاگریی كورد، گۆڤاری تیشك، ژماره (62).
سیوه‌یلی، ڕێبوار: (2011)، زمان فه‌لسه‌فه و شوناس، ئا.مه‌حمود شێرزاد، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی شه‌هید ئازاد هه‌ورامی – سلێمانی.
سابیر، كامیار: (2009)، لینگوا فرانكای كوردیی (زمانی ستانده‌رد و فه‌رمی)، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕه‌نج – سلێمانی.
سامان،فه‌ره‌یدون: (2022)، زمانی كوردی له ئاستانه‌ی سه‌ده‌ی بیست و یه‌كدا، گۆڤاری زمان و زار، ژماره (3)، چاپخانه‌ی تاران.
حه‌سه‌نپور، ئه‌میر: (2015)، سه‌ده‌یێك خه‌بات له پێناوی زمانی كوردیدا: تیۆری، سیاسه‌ت و ئیده‌ئۆلۆژی، له بڵاوكراوه‌كانی بنكه‌ی ژین – سلێمانی.
حوسێن، شیلان: (2021)، زانستی زمانی كاره‌كی، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی پیره‌مێرد – سلێمانی.
حه‌مه‌خورشید، فوئاد: (2018)، زمانی كوردی و دیالێكته‌كانی توێژینه‌وه‌ی جوگرافی، و.له عه‌ره‌بییه‌وه: سوداد ڕه‌سوڵ، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات – هه‌ولێر.
ده‌ستوری عێراقی فیدراڵ:(2005)، پێگه‌ی: https://iq.parliament.iq
غه‌فور، مسته‌فا، (2021)، وتاری:زمان و پرنسیپ و گرفته‌كانی وه‌رگێڕان، گۆڤاری زمان و زار، ژماره (1)، چاپخانه‌ی تاران.
..............، (2021)، وتاری:زاره‌كان و بنه‌مایه‌ك بۆ زمانی یه‌كگرتو، گۆڤاری زمان و زار، ژماره (2)، چاپخانه‌ی تاران.
قه‌فتان، فازیل: (2019)، پرۆژه‌ی به كوردییكردنی زانست و خوێندنی باڵا، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی پیره‌مێرد – سلێمانی.
قه‌ره‌چه‌تانی، كه‌ریم: (2015)، سایكۆلۆژیای زمانی منداڵ، چاپی دوه‌م، چاپخانه‌ی پیره‌مێرد – سلێمانی.
فه‌تاح، محه‌مه‌د مه‌عروف: (2010)، لێكۆڵینه‌وه زمانه‌وانییه‌كان، كۆكردنه‌وه و ئاماده‌كردنه‌وه‌ی: شێروان حوسێن خۆشناو و شێروان میرزا قادر، چاپی یه‌كه‌م – چاپخانه‌ی ڕۆژهه‌ڵات، هه‌ولێر.
كریستاڵ، ده‌یڤید: (2020)، كورته‌یه‌ك له مێژوی زمان، و.له ئینگلیزییه‌وه: سه‌ربه‌ست جیهاد، چاپی یه‌كه‌م، ناوه‌ندی ئاوێر بۆ چاپ و بڵاوكردنه‌وه.
كالفی،لویس: (2012)، شه‌ڕی زمان و سیاسه‌تی زمان، و.له عه‌ره‌بییه‌وه: به‌هادین جلال، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی خانی – دهۆك.
مه‌حوی، محه‌مه‌د: (2016)، مه‌نامه (به ستانداردكردنی زمانی كوردی دروستنوسیین)، ده‌روازه‌ی یه‌كهه‌م ئۆرسۆگرافیی، چاپی یه‌كه‌م، چاپخانه‌ی ئه‌ندێشه - سلێمانی.
نه‌به‌ز، جه‌مال: (2008)، وه‌رگێڕان هونه‌ره، چاپی چواره‌م، له بڵاوكراوه‌كانی كۆنگره‌ی نیشتمانیی كوردستان.
ناوخۆش، سه‌لام: (2021)، (سایكس – بیكۆ)ی زمانه‌وانی كوردی، گۆڤاری زمان و زار، ژماره (2)، چاپخانه‌ی تاران.
نالی، مه‌لاخدر: (1386)، دیوان، لێكۆڵینه‌وه و لێكدانه‌وه‌ی: مه‌لا عه‌بدولكه‌ریمی موده‌ڕیس و فاتیح عه‌بدولكه‌ریم، پێداچونه‌وه‌ی (محمدی ملاكریم)، چاپی پێنجه‌م، بڵاوكردنه‌وه‌ی كوردستان – سنه.
هه‌رشه‌می، شاسوار: (2022)، زمان و ئه‌ركه‌كانی سه‌رده‌م، گۆڤاری زمان و زار، ژماره (3)، چاپخانه‌ی تاران.
هه‌رشه‌می، شاسوار: (2016)، وتاری (واتای وشه‌ی ئاڵنگاری)، پێگه‌ی: https://rezmanikurde .
یانسۆن، توره: (2019)، مێژوی زمان كنه‌كردن به‌ناو كات و شوێندا، و.له ئینگلیزییه‌وه:نوری كه‌ریم، چاپخانه‌ی ناوه‌ی ڕه‌هه‌ند، چاپی یه‌كه‌م – سلێمانی.
وه‌یس، غازی: (2019)، شه‌هیدی دو سه‌د ساڵه‌ی شاری سلێمانی مامۆستا غازی فاتیح وه‌یس ژیان و به‌رهه‌مه‌كانی، گردوكۆی (ئازاد هیدایه‌ت ده‌لۆ)، چاپخانه‌ی زانكۆی سه‌ڵاحه‌دین – چاپی یه‌كه‌م، هه‌ولێر.
یاسای ژماره 6ی ساڵی 2014ی په‌رله‌مانی كوردستان، یاسای زمانه فه‌رمییه‌كانی هه‌رێمی كوردستان – عێراق، پێگه‌ی: https://www.parliament.krd .
التنزيلات
منشور
كيفية الاقتباس
إصدار
القسم
الرخصة
الحقوق الفكرية (c) 2023 Journal of University of Raparin
هذا العمل مرخص بموجب Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
