Simko's Political and Military Movements from the Beginning Till the end of World War 1 (1909-1918)
DOI:
https://doi.org/10.26750/Vol(9).No(2).Paper8الملخص
This research is an attempt to concentrate on the Simko’s political and military movements from his initial revealing as a regional leader until the end of the First World War (1918). Simko, the son of Ali Agha, was an indigenous people belonging to the Ps Agha tribes from Abdo Congregation in the Shkak Tribe. After his father was died, he officially has been elected as the leader of Shkak tribes in 1909 due to a having a predominant power of his family and good historical relationship of his ancestors in the region. The aforementioned leader has developed the movement on the basis of the military proficiency and retaliation principle during the preliminary stages and he has been in a continuous conflict with the Iranian authority during that time. Whereas, Iran in general and the Eastern Kurdistan in particular, were passing in the worst and the most deteriorating circumstances due to existence of the western forces in the region and initiating the conditional revolution which had a long and varied history from ideological and political perspective. Moreover, this stage was an important phase for Simko Shkak so as to reveal him and his followers as outstanding revolutionary forces in the region as he could understand from his militants, mitigated the congregational ideology and increased his requirements. Undoubtedly, his authority (Simko Shkak’s Power) has been gradually empowered due to having a cluster of expectation and variation in the initial stages of the movement; however, he had no clear situation and perspective for the Ottoman Empire and the Russian forces during the different stages of the war in the region. According to the historical documents despite of starting as an oppositional forces to the Iranian, Russian and Ottoman Empire, Simko has also faced to conflict with Benjamin Marshamoon, who was an Assyrian leader from Hakary region in 1915 who has been supported by the Russian forces and settled under the Simko’s authoritative districts in the East of Kurdistan. This situation has increased the disagreements of Simko’s forces and had bad consequences on the unity of the Kurdish forces at that time and resulted in the killing of the Benjamin Marshamoon by Simko, and this was led to declining the Kurdish revolution in the East and empowered the Iranian governmental systems.
المراجع
ئهحمهد، قادر فتاح.(2010) خوێندن بهزمانی كوردی لهڕۆژههڵاتی كوردستان، زانكۆی سهلاحهدین.
ئیپیل، مایكل.(2020) نهتهوهیهك بهبێ دهوڵهت (كوردهكان له سهرههڵدانی ئیسلامهوه بۆ كازیوهی ناسیۆنالیزم)، و: بادینان محمد، چاپخانهی تاران، سلێمانی: ناوهندی توێژینهوهی جهمیل ڕۆژبهیانی.
بازیار، ئیسمایل(2020) كاریگهری بیری چهپ له سهر بزاڤی سیاسی ڕۆژههڵاتی كوردستان حیزبی دێموكراتی كوردستان وهك نمونه(1945-1991)، چاپخانهی ڕۆژههڵات، ههولێر.
بازیار،سمایل.(1381) دژایهتی شۆرشی مهشڕوته له پێناو چی دا؟ گۆڤاری تیشك، ساڵی پێنجهم، ژماره (10).
برونسن، مارتین ڤان.( 2009) ڕاپهرینی كورد به ڕابهریی سمكۆ، و: شێركۆ ههژار، بێ شوێنی چاپ.
تۆفیق، جوتیار.(2007) بیبلۆگرافیای ڕۆژنامهگهری كوردی له ڕۆژههڵاتی كوردستان و دهرهوهیدا (ئهو گۆڤارو ڕۆژنامهو بڵاوكراوانهی كه له نێوان ساڵانی 1908-1988 دهركراون)، چاپخانهی شڤان، سلێمانی: له بڵاوكراوهكانی بنكهی ژین.
ڕۆمانۆ، دیڤید.(2020) بزاڤی ناسیۆنالیستی كورد (دهرفهت، ڕێكخستن، ناسنامه)،و: هۆمهر فهیزی، چاپخانهی تاران، سلێمانی: له بڵاوكراوهكانی ناوهندی توێژینهوهی جهمیل ڕۆژبهیانی.
سهردهشتی،د. یاسین.(1999) گهلی كورد و بزاڤی مهشروتهخوازی له ئێران 1905-1911، چاپخانهی هاوار، سلێمانی.
سهردهشتی،د. یاسین.(2019) تهواوی ههواڵهكانی كوردستان و كورد له بهڵگهنامهو ڕۆژنامه مێژوییه ئینگلیزی و ئهوروپییهكاندا، ب2.
سهردهشتی،د. یاسین.(2020) تهواوی ههواڵهكانی كوردستان و كورد له بهڵگهنامهو ڕۆژنامه مێژوییه ئینگلیزی و ئهوروپییهكاندا، ب4.
سهردهشتی،د. یاسین.(2020) تهواوی ههواڵهكانی كوردستان و كورد له بهڵگهنامهو ڕۆژنامه مێژوییه ئینگلیزی و ئهوروپییهكاندا، ب5. سهردهشتی،د. یاسین.(2020) تهواوی ههواڵهكانی كوردستان و كورد له بهڵگهنامهو ڕۆژنامه مێژوییه ئینگلیزی و ئهوروپییهكاندا، ب6.
سهعید، ئیسماعیل عهبدولڕهحمان.(2009) ناسیۆنالیزمی ئێرانی 1906-1941 (لێكۆڵینهوهیهكی مێژویی ــــ فكرییه)، زانكۆی سهلاحهدین.
شكاك، عبدالقادر.(2013) بارودۆخی سیاسی كوردستان له نیوان سالانی 1905-1930، چاپخانهی كهمال، سلێمانی: له بڵاوكراوهكانی سهنتهری مارگێت و دهزگای ڕۆشنبیری جهمال عیرفان.
شكاك، عبدالقادر.(2014) جوگرافیای میژویی عهشیرهتی شكاك و ڕۆڵی له بزوتنهوهی كوردایهتیدا، چاپخانهی چوارچرا، سلێمانی: ناوهندی توێژینهوهی جهمیل ڕۆژبهیانی.
شكاك، عبدالقادر.(2020) به قهندیل داهاتین (كۆمهڵه وتار)، چاپخانهی میدیا، سلێمانی.
صالح، محمد امین.(1992) كورد و عهجهم (میژوی سیاسی كوردهكانی ئێران)، بێ شوین و دهزگای چاپ و بڵاوكردنهوه.
عهلی، جهعفهر.(2004) ناسیونالیزم و ناسیونالیزمی كوردی، چاپخانهی ڕهنج، سلێمانی: له بڵاوكراوهكانی وهزارهتی ڕۆشنبیری.
عهلی، د. عوسمان. (2010) چهند لێكۆڵینهوهیهك دهربارهی بزاڤی هاوچهرخی كورد، و: كامهران بابان زاده، بهرگی دوهم، چاپخانهی دیلان.
عهلی، ئارام. (2009) پرسی ئاشوریی له كوردستان له دهوربهری جهنگی جیهانی یهكهم، گۆڤاری كوردۆلۆجی، ژماره 2.
قاسملو، د. عبدالرحمن.(1973) كورد و كوردستان (لێكۆڵینهوهیهكی سیاسی و ئابوری)، و: عهبدوڵا حهسهن زاده، بێ شوێنی چاپ، له بڵاوكراوهكانی بنكهی پێشهوا.
كهمالی، فهریده كوهی.(2012) ناسیۆنالیزمی شوانكارهیی، و: د. یاسین سهردهشتی، بێ شوێنی چاپ.
كۆچێرا، كریس.(2003) كورد له سهدهی نۆزدهو بیست دا، و: حهمهكهریم عارف، چاپخانهی شڤان، سلێمانی.
مدنی، حسین.(1380) كوردستان و ستراتیژی دهوڵهتان، ب2، چاپی یهكهم، ههولێر: چاپخانهی وهزارهتی ڕۆشنبیری.
مهلاسهعید، ڕێبین.(2016) سهید تههای نهری(1892-1939) ڕۆڵی سیاسی و كارگێری، چاپی یهكهم، ههولێر: چاپخانهی زانكۆی سهلاحهدین.
موراد و ئهوانی تر، د. خهلیل عهلی، د. ابراهیم خهلیل ئهحمهد.(2014) مێژوی ئێران و توركیا (توێژینهوهیهك له میژوی تازهو ههوچهرخ)، و: بههادین جهلال مستهفا، ههولێر: دهزگای چاپ و بڵاوكردنهوهی ڕۆژههڵات.
نجم، د. خهسرهو عبدالرحیم.(2018) دروستكردنی عێراق و كارهساتی ئاشوری 1914-1934 له بهڵگهنامهكانی ئهرشیفی بهریتانی و ئیتاڵی دا، چاپخانهی یاد، سلێمانی.
هاوار، محمد ڕسول.(2005) سمكو(اسماعيل ئاغاى شكاك) و بزوتنهوهی نهتهوایهتی كورد، چاپخانی شڤان، سلێمانی: له چاپكراوهكانی بهرێوهبهرایهتی گشتی چاپ و بلاوكردنهوهی له وهزارهتی ڕۆشنبیری.
ههورامی، د. ئهفراسیاو.(2006) كورد له ئهرشیڤی ڕوسیاو سۆڤیهتدا كۆمهڵه دۆكیومێنتێكی نهێنی له سهر كیشهی كورد له ساڵهكانی 1914-1924، چاپخانهی وهزارهتی پهروهرده، ههولێر: دهزگای توێژینهوهو بڵاوكردنهوهی موكریانی.
ابراهامیان، یرواند.(1389) تاریخ ایران مدرن، ترجمه. نحمد ابراهیم فتاحی، چاپ چهارم، چاپخانه نشرنی، تهران.
ادمیت، د. فریدون. (1340) فكر ازادی مقدمه نهضت مشروطیت، چاپخانه. تابان، انتشارات سخن.
بیگدلی، د. علی. (1377) ترورهای سیاسی در تاریخ معاصر ایران، جلد2، چاپ اول، چاپخانه سروش، تهران: انتشارات صداو سیمای جمهوری اسلامی ایران.
پیردیگار، ژان و دیگران. (1378) ایران در قرن بیستم برسی اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در یكصدسال اخیر، برگردان/ عبدالرضا مهدوی(هوشنگ)، چاپ دوم، نشر البرز، چاپخانه اسمان، تهران: مۆسسه گسترش فرهنگ و مطالعات.
تمدن، محمد.(1350) اوضاع ایران در جنگ او تا تاریخ ڕضاتیه، تهران: ارومیه مؤسسه مطبوعات تمدن.
توفیق، ڕحمت الله خان.(1393) تاریخ معاصر ایران تاریخچه ارومیه( یاداشت هایی از سالهای حنگ اول جهانی و اشوب بعد از ان)، چاپ دوم، تهران: چاپ و انتشارات پردیس دانش.
خسروزاده، سیروان.(1398) تاریخ معاصر ایران راه بی سر انجام نگاهی به سرگذشت اسوریان در جنگ جهانی اول، چاپ دوم، تهران: انتشارات شیرازه كتاب ماه.
خوی، میرزا ابو القاسم امین الشرح.( 1385) تاریخ تهاجمات و جنایات ارامنه، اسماعیل سیمیقتو و سردار ماكو در اذربایجان. به كوشش، علی صدرایی خویی
دیلمقانی، د. توحید ملك زاده.(1385) أذربایجان در جنگ جهانی اول تا فجایع جیلولوق، چاپ سوم، نشر اختر، تبریز: انتشارات هاشمی.
روحانی، بابا مردوخ. (1382) تاریخ مشاهیر كرد أمراء و خاندانها، به كوشش / محمد ماجد مردوخ ڕوحانی، جلد3، چاپ دوم، چاپخانه/ سروش، تهران: انتشارات/ صداو سیما.
رومانو، ديويد. (1388) چالش هويت جويى كردى و حكومت هايى ايران، ت: منصور ساعى، فصلنامه(روژف)، فصلنامه سیاسی و اجتماعی و فرهنگی، سال چهارم، شماره 11، 12، 13، تهران.
زنگنه، سرلشكر احمد. (2535): خاطراتی از مأموریت های من در أذربایجان( از شهریور ما 1320-تا دی ماه 1325)، چاپ دوم، چاپخانه افست مروی، انتشارات شرق.
شعبانی، د. ڕضا. (1380) مروری كوتاه بر تاریخ ایران از اغاز عصر مادها تا پایان دوران قاجاریه، چاپ اول، چاپ مهارت، تهران: انتشارات سخن.
عباسی، ڕضوان عارف. (1396) ـــــ نقش انگلس و شوروی و تركیه در ڕوابگ سمكو( سیمقتو) و شیخ محمود 1918-1930) فصلنامه. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پرتال جامع علوم انسانی، شماره 18).
كسروی، احمد.(2537) تاریخ هیجده ساله اذربایجان یا سرنوشت گردان و دلیران، جلد2، چاپ نهم، چاپ و صحافی/ چاپخانه سپهر، تهران: مؤسسه انتشارات امیر كبیر.
الموتی، د. مصطفی.(1374) بازیگران سیاسی از مشروطیت تا سال 1357(شرح حال نایب السلطنهها و ڕوزشمار زندگی نخست وزیران ایران از مشیر الدوله تا منصور الملك، جلد1، چاپخانه پكا، لندن.
میركوهی، ڕحیم نیكبخت(1383) سرگذشت خونین من یا سلماس در محاربه عالم سوز، (فصلنامه مطالعات تاریخی ومؤسسه مطالعات وپژوهشهای سیاسی)، سال اول، شماره سوم، چاپ لیلا.
نایب پور، محمد، سيروان خسروزاده.( 1394) واكاوى زمینههاو عوامل موثربر اغاز شورش سمكو1906-1918)، فصلنامه پژوهش تاریخی علمی، دانشگاه اصفهان، شماره 3.
نظمی، تایماز. (1383) سه برگ از تاریخ خونین أذربایجان، (ویژهنامه)ی اذربایجان و یك قرن جنایات ارامنه، نشریه دانشجویان اذربایجان.
نوری، ابراهیم خواجه. (1357) بازیگران عصر طلایی، جلد1، چاپ، چاپخانه محمد حسن علمی، ناشر. سازمان انتشارات جاویدان.