شیكردنهوهی شوێنی بۆ تۆرهكانی رێگای گواستنهوه له ئیدارهی راپهرین-لێكۆلینهوهیهكی چهندیهتی
DOI:
https://doi.org/10.26750/paperالكلمات المفتاحية:
: ئیدارهی راپهرین،تۆرهكانی گواستنهوه، چری رێگا ، هاوكۆلكهكانی گواستنهوه ، سیستهمی زانیارییه جوگرافییهكان (GIS).الملخص
شیكردنهوهی تۆرهكانی گواستنهوه له ئاراسته نوێیهكانی چهندیهتی توێژینهوهی جوگرافیا دادهنرێ دهگهرێتهوه بۆ ماوهی ساڵانی (1960-1970)([1])، گومانی تێدا نیه شیكردنهوهی تۆرهكانی گواستنهوه گرنگی تاییبهتی خۆی ههیه یارمهتی دهره بۆ لێكۆلینهوهی بهراوردكاری نێوان تۆرهكان و بهشهكانی له چوارچێوهی دهوڵهتێك یان ههرێمێكی جوگرافی ، ههروهها ئاماژهیه بۆ نیشاندانی پێشكهوتنی ئابوری .
گواستنهوهی وشكانی بهیهكێك له لقه فراوانهكانی جوگرافیای گواستنهوه دادهنرێ چونكه زیاتر له سیستهمێك له خۆ دهگرێ و لهههمان كاتدا بهیهكێك له ئامرازه سهرهكیهكانی گواستنهوه له ناوچهی لێكۆلینهوه دادهنرێ كه كۆی درێژییهكی دهگاته 1015كم لهبهرامبهردا تاكو ئێستا لێكۆلینهوهی تایبهت بهم بواره ئهنجام نهدراوه بهتایبهتیش له بواری شیكردنهوهی چهندیهتی، لهكاتێكدا ناوچهكه خاوهن چری دانیشتوانی بهرزه ههروهها له داهاتوو به هۆی هاوسنوری بهشێكی ناوچهكه لهگهل كۆماری ئیسلامی ئێران دهبێته دهروازهیهكی گرنكی بازرگانی.
لێكۆلینهوهكه دهگاته ئهو دهرئهنجامهی نزیكهی له(50%) ی كۆی گشتی رێگای گواستنهوه قیرتاوه ئهمهش رێژهیكهی كهمه بهبراورد به رووبهری ناوچهكه كه دهگاته (2223.1 كم2) ههروهها تۆرهكانی گواستنهوه بهپێی چری رێگا بۆ رووبهر ودانیشتوان بهرێژهیكی كهم خزمهت ناوچهكه دهكات هاوشان به پێی هاوكۆلكهكانی گواستنهوه ناوچهی لێكۆلینهوه خاوهن تۆرێكی گشتگیر و تهواو نیه.
([1] ) سعيد أحمد عبده، أصول جغرافية النقل، دراسة كمية تطبيقية ،مكتبة الانجلو المصرية، القاهرة، 1997، ص26
المراجع
یهكهم: سهرچاوه كوردیهكان:
أ. تێزهكان:
پشتیوان شەفیق ئەحمەد، شیکردنەوەیەکى جوگرافى بۆ دابەشبوونى دانیشتوان لە قەزاى ڕانیە (١٩٥٧_٢٠٠٦)، نامەى ماستەر (بڵاونەکراوە)، کۆلێجى زانستە مرۆڤایەتییەکان، زانکۆى کۆیە، ٢٠٠٩، لا١١٠.
ب. دهزگا فهرمیهكان:
حکومەتى هەرێمى کوردستان، وەزارەتى پلاندانان، بەرێوەبەرایەتى ئامارى ڕاپەڕین، ژمارەى دانیشتوانى ئیدارەى ڕاپەڕین بەپێى قەزاو ناحیەکانى بۆ ساڵى 2009 و پێشبینى گەشەى دانیشتوان بۆ ساڵى 2020، داتاى بڵاونەکراوە، 2018.
حکومەتى هەرێمى کوردستان، وەزارەتى پلاندانان، بەرێوەبەرایەتى ئامارى ڕاپەڕین، ژمارەى دانیشتوانى ئیدارەى ڕاپەڕین بەپێى قەزاو ناحیەکانى بۆ ساڵى 2009 و پێشبینى گەشەى دانیشتوان بۆ ساڵى2020 داتاى بڵاونەکراوە، بەروارى 2018
حکومەتى هەرێمى کوردستان، بەڕێوەبەرایەتى ئامارى سلێمانى، ئامارى کشتوکاڵى، بەشى پلاندانان، ٢٠١٧، بڵاونەکراوە.
حکومەتى هەرێمى کوردستان، وەزارەتى پلاندانان، بەڕێوەبەرایەتى ئامارى سلێمانى، بەشى (GIS)، نەخشەى کارگێڕى ئیدارەى ڕاپەڕین، ٢٠١٧.
دووهم: سهرچاوه عهرهبیهكان:
أ . پهرتوك
سعيد أحمد عبده، أصول جغرافية النقل، دراسة كمية تطبيقية ،مكتبة الانجلو المصرية، القاهرة، 1997، ص26.
سعید عبدە، جغرافیة النقل الحضرى (مفهومها_ میدانها_ ومناهجها)، جامیعة کویت، کویت، ٢٠٠٧، ص٤٨.
عبد العزیز عبدالکریم بوحلیقة، شبکة الطرق فى مدینة طبرق – تطورها- توزیعها- خصائصها باستخدام نظم المعلومات الجغرافیة، المجلة اللیبیة العالمیة، کلیة التربیة المرج، جامعة بنغازى، ٢٠١٧، ص١٣.
محمد أزهر سعید السماک و أخرون، جغر افیة النقل بین المنهجیة و التطبیق، دارابن الاثیر للطباعة و النشر، جامعة الموصل، ٢٠٠٨، ص٢٦٥.
ب: گۆڤارهكان:
أحمد عبالقادر اغریب، تقییم الامکانیة الوصول الى العقد الحضریة على الشبکة الطرق البریة و درجة مرکزیتها فى المحافظة الخلیل، مجلة جامعة الاسلامیة (سلسلة لدراسات الانسانیة)، الجلد الثامن عشر،العدد الأول ، ٢٠١٠جامعة الخلیل، فلسطین.
خضیر عباس خزعل، تحلیل الجغرافى لنظام شبکة الطرق المعبدة فى محافظة اربیل، مجلة دیالى، العدد الأربعون، ٢٠٠٩ .
سامر النوایسة و أخرون، تحليل بنية شبكة الطرق في محافظة الكرك، جنوبي الاردن، مجلة جامعة النجاح للأبحاث) العلوم الإنسانية، المجلد ٣٠ (٨) ٢٠١٦.
سامر النوايسة، عايد طاران، عمر الضيافلة، تحليل بنية شبكة الطرق في محافظة الكرك، جنوبي الاردن، مجلة جامعة النجاح للأبحاث (العلوم الإنسانية، المجلد٣٠ (٨)، ٢٠١٦.
سعید عبیدە، جغرافیة النقل _ مفهومها _ مجالها_ منهاجها، مجلة الکلیة الأداب، مجلد (4)، العدد (1)، جامعة المینا، المینا، 1990، .
صلاح مهدى الزیادى، التحميل الكمي للطرق البرية بين المراكز الحضرية في محافظة البصرة، مجلة الأستاذ، العدد ٢٠٦، المجلد الأول، کلیة التربیة، جامعة میسان، البصرة، ٢٠١٣.
صلاح مهدى الزیادى ، التحلیل الکمى للطرق البریة بین المراکز الحضریة فى محافظة البصرة، مجلة الأستاذ، عدد ٢٠٦، المجلد الأول، جامعة میسان، .
عاید محمد طاران و أیمن عبدالکریم طعانى، تحلیل خصائص الشبکة الطرق فى محافظة اربد، مجلة (IUO)، عدد (١)، مجلد(٢٥)، ٢٠١٧.
عثمان الناجي عثمان، التحليل المكاني لشبكات الطرق بمنطقة المرج (دراسة كمية)، كلية الآداب، جامعة بنغازي، المجلة الليبية العالمية ، العدد الثانى، لیبیا، ٢٠١٥.
عصام محمد ابراهیم محمد، النقل البرى فى محافضة سوهاج، رسالة دکتوراە (غیر منشورة)، کلیة الأداب، جامعة سوهاج، ٢٠٠٣.
عصام محمد ابراهیم محمد، النقل البرى فى محافضة سوهاج ، اطروحة دکتوراە ، کلیة الأداب، قسم الجغرافیا، جامعة جنوب الوادى _ سوهاج، ٢٠٠٣.
عمر محمد الضیافلة، انظمة شبکات النقل الحضریة فى مدینة عمان، دراسات العلوم الانسانیة و الاجتماعیة، مجلد ٤١، عدد ٣، ٢٠١٤.
محمد أحمد الرویثى، شبکة الطرق البریة فى منطقة المدینة المنورة ( دراسة جغرافیة التحلیلیة)، کلیة الأداب ، جامعة کویت، کویت، ١٩٩٢.
ت: تيزهكان
شوهدى عبدالحمید عبدالقادر الخواجة، النقل فى المحافظة کفر الشیخ و دورە فى تحقیق التنمیة (دراسة جغرافیة)، اطروحة دکتوراە، کلیة الأداب، جامعة المنصورة، ٢٠٠٣.
سییهم: بهزمانی ئینگلیزی:
Dahlgren, Andres, Geographic Accessbility Analysis – Methods And Applications, citation for published version (APA),Department of Technology And Society , Lund University ,2008.
Drezner,T.; Drezner,Z.&Guyse,J. ,“Equitable service by a facility: Minimizing The Gini coefficient”, computers &Operations Research 36(2009) 3240-3246,
Kamlesh Sah , Ch. Ramesh Naidu, Rural Road Network Connectivity Analysis Based on GIS, Visakhapatnam, India ,International Journal of Engineering Technology and Computer Research (IJETCR), Volume 5; Issue 4; July-August: 2017;
Mike Tresidder , Using GIS to MeasureConnectivity:An Exploration of Issues, Portland State University, December 2005.
Paulus Bak, Sujoy Kumar Jana, GIS and Remote Sensing Applications in Rural District Road Network, Melanesian Journal of Geometrics and Property Studies, ISSN: 2414-2557, Volume 3, New Guinea, 2017,
Teodrovic,D., transportation network aquantitative treatment , the florrida university, 1985,
Jean-Paul Rodrigue, et al. The Geography of Transport Systems, Third edition, Routledge, 2 Park Square, Milton Park, Abingdon, Oxon OX14 4RN Simultaneously published in the USA and Canada, 2009, p309