Expanding street networks in Sulaimani City
DOI:
https://doi.org/10.26750/paperالكلمات المفتاحية:
شار، گواستنەوە، کاریگەری، شەقامالملخص
شەقامی ناو شارەكان دەبنە هۆی بەستنەوەی ناوچە جۆراوجۆرەكانی شار بەیەكتریی و بە ناوچەكانی دەوروبەری شارەكەوە بەجۆرێك گرنگی شارەكە ڕادەی فراوانی ئەم جۆرەی گواستنەوە دیاریدەكات، هەر ئەم گرنگییەی ڕێگای ناو شارەكان وایكردووە كە پلان و بەرنامەیەك هەبێت بۆ دروستكردنی ڕێگای ناو شار. شەقامەكانی ئۆتۆمبێل لە گرنگترین هۆكاری گواستنەوەیە لە شارەكاندا چونگە دەتوانرێت بگاتە بچوكترین بەشی ئاوەدانی و نیشتەجێبوون، هەربۆیە پێوستە بە ئاستێكی بەرز درێژی و ئاڕاستەی شەقامەكان دیاریبكرێت بۆ ئەوەی لە ڕووبەرێكی دیاریكراودا بە ئاستێكی بەرز كارەكانی ئەنجامبدات(الدلیمی، 2015، ص311).
لێكۆڵینەوەی شوێنی لە تۆڕی شەقامەكان كاریگەریان لەسەر پێكهاتە جوگرافیە سروشتی و مرۆییەكان ڕادەی كاریگەریان لەسەر پرۆسەی گەشەكردن یەكێكە لە بابەتە گرنگەكانی جوگرافیا، لەسەرەتاكانی ساڵانی پەنجاكانی سەدەی بیستەمدا گواستنەوە دادەنرا بە پێوەری ئاڵوگۆڕی پەیوەندی لەنێوان هەرێمە جوگرافیەكاندا وە باتەیبەتیش لە ڕووی ئابووری و كۆمەڵایەتییەوە لەكاتی ئێستاشماندا هەرچەندە تۆڕەكانی ئەلیكترۆنی پێشكەوتنی باشی بەخۆیەوە بینیەوە هەروەها ڕێگای ئاوی و ئاسمانی و هێڵی ئاسنین پێشكەوتوون بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا گواستنەوە بە ڕێگاكانی ئۆتۆمبێل بایەخی خۆیان ماوە بەتایبەت لەناو شارەكاندا هۆكاری سەرەكی گواستنەوەن بەتایبەت لە ناوچەی لێكۆڵینەوەدا تا ڕۆژگاری ئەمڕۆ تاكە هۆكاری گواستنەوەیە ئەمەش چەندین هۆكار لێی بەرپرسە .
المراجع
یەكەم: كوردی
أ-كتێب
- بابان، جمال. (1998) سلێمانی شارە گەشاوەكەم. بەرگی دووەم. سلیمانی.
- ڕەشە، أكرم محمود ساڵحی. شاری سلێمانی. بەرگی دووەم.
-. شوانی، ئاكۆ عبدالكریم. (2002) شاری سلێمانی 1918-1932 لێكۆڵینەوەیەكی مێژووی- سیاسییە. سلێمانی. چاپخانەی زانست.
عزیز،حوسێن محمد. (2003) شەكرە شارەكەم سولەیمانی. سلێمانی. چاپخانەی شڤان.
عبداللە، فەرەیدون عبدالرحیم. (2008) بارودۆخی سیاسی كوردستان- عێراق. هەولێر. چاپخانەی منارە.
- قەرەداغی، محمود. شارەوانییەكان.
كەریم، توانا رەشید. (2012) سلێمانی لە نێوان ساڵانی (1945-1958). هەولێر. چاپخانەی ڕۆژهەڵات.
- مەجید، هەوراز جەوهەر. (2012) شاری سلێمانی (14 تەمموز1958-17 تەمموز 1968). هەولێر. چاپخانەی ڕۆژهەڵات.
ب-گۆڤار
ئەسەسەرد، فەرید.( 2008) ڕێكەوتنامەی جەزایر پاش تێپەڕبوونی 32ساڵ بەسەر مۆركردنیدا. گۆڤاری سەنتەری لێكۆڵینەوەی ستراتیجی. ژ54. ساڵی 16.
تاڵب، جەزا تۆفیق. (2000) گەشەی دانیشتوان لە هەرێمی كوردستاندا. گۆڤاری سەنتەری لێكۆڵینەوەی ستراتیجی. ژ31. ساڵی 8.
خەیات، كمال محمد سعید. (1999) دەربارەی ئابووری كوردستان لە ئۆتۆنۆمییەوە تا گەمارۆی ئابووری. گۆڤاری سەنتەری لێكۆڵینەوەی ستراتیجی. ژ 2. ساڵی 7.
ت.-كارنامە
سەرۆكایەتی شارەوانی سلێمانی. كارنامەی شارەوانی سلێمانی. 2015.
-سەرۆكایەتی شارەوانی سلێمانی. كارنامەی شارەوانی سلێمانی 2016.
ج.-فەرمانگە حكومییەكان
حكومەتی هەرێمی كوردستان. وەزارەتی پلاندانان. دەستەی ئاماری هەرێم. بەڕێوبەرایەتی ئاماری سلێمانی. ئەنجامە سەرەتاییەكانی پرۆسەی ژمارەلێدان و گەمارۆسازی. سەرژمێری گشتی دانیشتوان و نیشینگەكانی 2009 بۆ پارێزگای سلێمانی لەگەڵ پێشبینی ژمارەی دانیشتوان بۆ ساڵانی 2010 تاكو 2020. ئاماری سلێمانی، 2010.
حكومەتی هەرێمی كوردستان. وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار. سەرۆكایەتی شارەوانی سلێمانی. بەشی ماستەرپلان. 2018. زانیاری بڵاونەكراوە.
حكومەتی هەرێمی كوردستانی عێراق، وەزارەتی پلاندانان، بەڕێوبەرایەتی ئاماری سلێمانی، بەشی gis، 2018، زانیاری بڵاونەكراوە
حكومەتی هەرێمی كوردستان، وەزارەتی شارەوانی و گەشتوگوزار، سەرۆكایەتی شارەوانی سلێمانی، بەشی gis، 2018، زانیاری بڵاونەكراوە.
دووەم : عەرەبی
أ.-كتێب
الجابري، مظفر علي. (199) التخطيط الحضر. الجز‌و الثاني. بغداد.
الدليمي، خلف حسين علي.( 2015) تخطيط المدن. عمان، دار الصفا‌و.
الشواورة، علي سالم. (2012) جغرافية المدن. عمان. دار الميسرة.
غنيم، عثمان محمد وأخرون. (2016) جغرافية المدن. عمان. الدار المنهجية.
ب.-تێزی دكتۆرا
سعيد، كامران طاهر. (2011). توسع مدينة السليمانية بتأثير الَاسر الحضري. أطروحة دكتوراه. جامعة سليمانية. كلية علوم الَانسانية. قسم جغرافية. سليمانية. (منشورة).
ت.-فەرمانگە حكومییەكان
الجمهوريةالعراقية، وزارة الداخلية، مديريةالنفوس العامة، المجموعة الَاحصائية لتسجيلعام 1957، طبعت بمطبعة العاني، بغداد.
حكومة العراق، وزارة التخطيط، الجهاز المركزي للَاحصا‌و، نتائج ترقيم المباني و حضر السكان لسنة 1977 لمحفاظة السليمانية، 1977.
حكومة العراق، وزارة التخطيط، الجهاز المركزي للَاحصا‌و، نتائج ترقيم المباني و حضر السكان لسنة 1977 لمحفاظة السليمانية، 1977.
حكومة العراق، وزارة التخطيط، الجهاز المركزي للَاحصا‌و، نتائج ترقيم المباني و حضر السكان لسنة 1977 لمحفاظة السليمانية، 1977.
مديرية احصا‌و السليمانية، المؤشرات السكانية و بني الخدمات الارتكازية لاقليم كوردستان العراق لسنة 2002.
مديرية أحصا‌و السليمانية، المؤشرات السكانية و البني الخدمية الَارتكازية لَاقليم كوردستان العراق لسنة 2002.
مديرية احصا‌و السليمانية، المؤشرات السكانية و بني الخدمات الارتكازية لاقليم كوردستان العراق لسنة 2002.
وزارة الداخلية، مديرية النفوس العامة، المجموعة الاحصائية عام(1957)، لوا‌و السليمانية وكركوك، مطبعة العاني، بغداد، جدول(8).
